ASN-klimaatexpert Linda van Dongen interviewt IPCC co-voorzitter Bart van den Hurk
Ik ben ervan overtuigd dat klimaatbewuste keuzes op lange termijn altijd renderen, ook financieel.
Den Haag - 19 november. Klimaatwetenschapper Bart van den Hurk is co-voorzitter van Werkgroep II van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties. Werkgroep II is verantwoordelijk voor de IPCC-rapporten over de gevolgen van klimaatverandering voor mens en natuur, de kwetsbaarheden en de mogelijkheid om ons aan te passen. Recent bracht Bart een bezoek aan ASN Bank. Reden voor mij om hem onder andere te vragen naar zijn persoonlijke kijk op de toekomst, uitdagingen van klimaatadaptatie en de rol van de financiële sector.
We zien veel maatschappelijke onrust rond klimaatbeleid. Hoe kijkt u naar deze ontwikkelingen?
“Het lijkt erop dat de samenleving worstelt met klimaatverandering, vergelijkbaar met een individu in de rouw. Net als bij een rouwproces is ontkenning vaak de eerste stap, gevolgd door het goedpraten van het verlies en het verleggen van de verantwoordelijkheid. Mensen hadden lange tijd het gevoel dat klimaatverandering ‘ver-van-hun-bed’ was en dat het wel goed zou komen wanneer we door zouden leven op de huidige manier. Maar nu raakt het hen persoonlijk, bijvoorbeeld via hoge energieprijzen of een verplichte warmtepomp. Het gevolg is dat burgers boos wijzen naar ‘zij’ die het beleid bedacht hebben. Op het moment dat de autoriteiten die boosheid bevestigen heeft dat invloed op bepaalde politieke keuzes en stemgedrag.”
Linda van Dongen, klimaatexpert bij ASN Bank - Bart van den Hurk, IPCC co-voorzitter
De huidige inspanningen op het gebied van het voorkomen van en aanpassen aan klimaatverandering zijn onvoldoende. Hoe ziet u de toekomst?
“We moeten niet vergeten dat het klimaat altijd gelijk heeft. De natuur trekt zich niets aan van onze politieke spelletjes. Klimaatadaptatie (de omgeving aanpassen aan klimaatverandering) kent zijn limieten. Stel dat de zeespiegel vijf meter stijgt. Dan hebben we door verzilting in droge tijden 90% van de zoetwateraanvoer van de Rijn nodig voor de landbouw. Dat kan niet. Mitigatie (het beperken van klimaatverandering) vereist mondiale samenwerking, maar we hebben helaas al decennia vertraging door politieke blokkades. Beperken tot anderhalf tot twee graden opwarming lijkt simpelweg niet haalbaar.”
Als u kijkt naar de financiële sector, wat zijn daar de meest urgente actiepunten?
“De kosten van klimaatverandering moeten in de prijs verwerkt worden. Veel investeringsmodellen houden nog steeds geen of nauwelijks rekening met klimaatkosten; we leven letterlijk op de pof van toekomstige generaties en ecosystemen. Of het nu gaat om beleggen in fossiele brandstoffen of risicomanagement, de focus moet liggen op de lange termijn. Er gaat pas iets veranderen wanneer organisaties rendement over een lange termijn willen en kunnen evalueren. Ik ben ervan overtuigd dat klimaatbewuste keuzes op de lange termijn altijd renderen, ook financieel.”
Hoe kunnen financiële instellingen hun modellen aanpassen om klimaatrisico’s beter te beheren?
“Een overzicht van kwetsbare sectoren en regio’s die het hardst geraakt worden door klimaatverandering kan helpen. Denk aan de boeren die door waterproblemen op omvallen staan en de stijgende kosten van bewoners van het overstromingsgebied in Limburg. Financiële instellingen kunnen een belangrijke rol spelen bij het tastbaar maken van dit soort transitierisico’s, bijvoorbeeld via een soort risico-atlas en andere visuele middelen. Daarnaast kunnen instellingen investeren in interne kennis over klimaat en duurzaamheid, en daarmee business modellen ontwikkelen die breder kijken dan reputatierisico’s.”
Hoe kunnen bedrijven en banken bijdragen aan een duurzamere toekomst?
“Uiteindelijk draait het ook in het bedrijfsleven om leiderschap en verantwoordelijkheid nemen. Zorg dat je als bedrijf op de eerste rij zit en alle beschikbare kennis inzet. Geef duurzaamheid een stoel in de directie. Bedrijven kunnen ervoor kiezen om verder te kijken dan winst op de korte termijn, en nadenken hoe dat te verenigen is met de klassieke marktmechanismen die lange-termijn perspectieven niet automatisch aanmoedigen. Dat vraagt moed, zowel van directies als van aandeelhouders. Taal en communicatie spelen daar een belangrijke rol bij. Want hoe bestuurders over klimaat en duurzaamheid spreken, beïnvloedt niet alleen klanten en medewerkers, maar ook het gedrag van de maatschappij.”
Linda van Dongen is klimaatexpert bij ASN Bank.
Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is opgericht door de Verenigde Naties. Het doel van het klimaatpanel is de beschikbare kennis op het gebied van klimaat, klimaatverandering en de gevolgen in kaart te brengen en in rapporten samen te vatten.