Het nieuwe IPCC rapport is ronduit alarmerend, maar de hoofdboodschap is onveranderd. Het staat er nu nog stelliger en met meer zekerheid: de mondiale temperatuurstijging gaat sneller dan gedacht en de mens vormt daarin zowel oorzaak als oplossing.

Geld heeft invloed

Politici buitelen over elkaar heen om te verkondigen dat we nu toch echt in actie moeten komen. De vraag is of dit op tijd gaat lukken. Iedereen zal alle zeilen bij moeten zetten, ook banken. Want geld heeft invloed. Met financieringen en beleggingen maken we economische activiteiten mogelijk of onmogelijk. De financiële sector bepaalt hoe snel we van de oude naar de nieuwe economie gaan.

Kantelpunt bij banken

Resultaten uit het verleden geven nog weinig vertrouwen. Zo hebben sinds het Parijsakkoord de zestig grootste banken ter wereld 3,8 biljoen dollar geïnvesteerd in fossiele industrie, en wordt er op grote schaal ontbossing gefinancierd.

Tegelijkertijd worden klimaatrisico’s op steeds grotere schaal in kaart gebracht, mede op aandringen van toezichthouders. De Nederlandse financiële sector loopt hierin voorop. Bijvoorbeeld in het Platform Carbon Accounting Financials (PCAF) waarin door Nederlandse financiële instellingen een wereldwijde marktstandaard is ontwikkeld om de klimaatimpact van financieringen op een transparante en uniforme manier te berekenen.

Echter, meten en rapporteren zijn pas de eerste stappen in de transitie naar een economie met (veel) minder uitstoot. Wat moet er nu gebeuren?

1. deurbeleid voeren

Een bank mag een strikt ‘deurbeleid’ voeren, zoals een cafébaas ook klanten weigert die zich niet aan de huisregels houden. Dit beleid is niet alleen bepalend voor de betreffende bank, maar bepaalt ook de norm in de sector. Kortom, de keuze om niet in CO2 intensieve sectoren en activiteiten te investeren kan snel effect teweeg brengen.

2. investeringen in fossiele energie terugtrekken

Geen uitstoot veroorzaken is een zeer effectieve methode om klimaatverandering tegen te gaan. Dit betekent een fundamentele keuze voor banken, namelijk desinvesteren in de fossiele industrie zoals collega Piet Sprengers betoogt in zijn Duurzaam Denkbeeld.

3. klant en bank werken samen

Investeringen veroorzaken indirect altijd uitstoot. Dat kan niet anders, want er zijn nog maar weinig bedrijven of overheden volledig klimaatneutraal. Maar het moet minder, in lijn met een 1,5-graden-scenario. De mate en snelheid van emissiereductie is door het Science Based Targets Initiative per sector berekend. Door deze sectordoelstellingen te vertalen naar de financiële bijdrage per sector weet een bank in welke mate de gefinancierde uitstoot verminderd moet worden. Concreet kan een bank hiermee samen met de klant aan uitstootvermindering werken.

4. transitie versnellen

Door uitsluitend te kiezen voor duurzame energieprojecten kunnen banken de energietransitie de benodigde boost geven. Naast de energietransitie zijn er nog andere transities noodzakelijk om tot een koolstofarme economie te komen. Bijvoorbeeld de transitie van een fossiele naar een biobased economie. Daarvoor geldt hetzelfde: banken kunnen aanjagen door de juiste keuzes te maken met hun financieringen en beleggingen.

5. pak klimaat en biodiversiteit samen aan

Naast het klimaatprobleem heeft de wereld een enorme opgave met het tegengaan van biodiversiteitsverlies, onder andere veroorzaakt door klimaatverandering. Deze twee uitdagingen gaan hand in hand. Door het herstellen en robuuster maken van natuurgebieden, en het omvormen van uitputtende landbouwvormen naar bosbouw of regeneratieve landbouw vergroten we de biodiversiteit. Ook wordt zo op een natuurlijke manier koolstof vastgelegd. Daarnaast vormen natuurgebieden ook buffers in tijden van hittestress, extreme regenval of droogte, en vormen hiermee een belangrijke vorm van klimaatadaptatie.

6. inzet van bredere invloed

Geld geeft macht, maar een bank heeft meer invloed dan dat. Regelgeving en opinievorming wordt mede vormgegeven door de financiële sector. Ook dat is bepalend voor de snelheid en richting van verandering.

Het moet sneller

Op elk van deze stappen is veel werk te verzetten. Het goede nieuws is dat het IPCC rapport aantoont dat het nog niet te laat is. De Nederlandse financiële sector heeft laten zien voorop te lopen door intensief samen te werken en een voorbeeld te zijn voor andere financiële instellingen wereldwijd. Dat is mooi, maar het moet sneller. We moeten het tij keren door te stoppen met fossiele investeringen, de energietransitie te versnellen en de natuur te versterken.