De boodschappen zijn duur en de energierekening hoog. Door inflatie is het goed mogelijk dat je financiële zorgen hebt. Maar betalingsproblemen kunnen ook ontstaan als je ziek wordt of je baan verliest. Of wanneer een betaling aan je aandacht is ontsnapt. Volgens het Nibud heeft maar liefst 42% van de Nederlanders een betalingsprobleem. Dat kan een eenmalig vergeten rekening zijn, maar ook een structurele betalingsachterstand.
Geldzorgen veroorzaken stress
Geldzorgen veroorzaken een zware emotionele last die ons brein verstoort en stress veroorzaakt. Die stress legt een deel van onze hersenen lam. De vaardigheden die je nodig hebt om uit je geldzorgen te komen, zoals het aanpakken van problemen en prioriteiten stellen, verminderen daardoor aanzienlijk. Je gaat dus écht anders denken en handelen.
Je brein bestaat uit drie delen: 1) het reptielenbrein, dat instinctief is, 2) het emotionele brein, waar emoties zijn opgeslagen, en 3) het denkende brein, dat problemen kan oplossen, plannen kan maken en logisch kan nadenken. In een stresssituatie neemt je reptielenbrein het over.
Dat komt door onze overlevingsdrang: we focussen alleen nog op het allerbelangrijkste. Dat we voldoende te eten hebben, bijvoorbeeld. En zo wordt die ene betalingsherinnering snel vergeten.
Heb je eenmaal geldstress? Dan kom je daar niet of moeilijk uit. Want als je minder goed kunt nadenken, ontstaan alleen maar méér problemen. Zo gebeurt het dat je steeds verder in de betalingsproblemen wegzakt.
Foto: Femke van den Heuvel
Grip op je geldzaken
Om de cirkel te doorbreken is het belangrijk inzicht te krijgen in je situatie. Wat komt er bij je binnen? En hoeveel geef je uit? Als je dat precies weet, kun je andere keuzes gaan maken en doelen gaan stellen. Het kost even tijd om deze administratie in te richten, maar het zorgt er uiteindelijk voor dat je weer grip hebt op je geldzaken. De volgende stappen zullen je erbij helpen.
Check je inkomsten en uitgaven
Maak inzichtelijk wat je inkomsten en uitgaven zijn. Je inkomsten bestaan uit bijvoorbeeld je salaris, uitkeringen, toeslagen, alimentatie, bonus en 13e maand. Schrijf op wanneer wat binnenkomt en check of je gebruik maakt van de toeslagen waar je recht op hebt. Op de website van de Belastingdienst kun je hier een proefberekening voor maken.
Er zijn verschillende regelingen om makkelijker rond te komen, zoals zorgtoeslag, huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en het kindgebonden budget. Denk ook na of er andere mogelijkheden zijn om je inkomsten te verhogen. Kun je bijvoorbeeld meer uren gaan werken?
Maak je inkomsten en uitgaven inzichtelijk voor jezelf. Foto: Femke van den Heuvel
Zet daarna al je uitgaven op een rij. Je uitgaven bestaan uit verschillende soorten. In je vaste lasten vallen alle betalingen die móeten, zoals je hypotheek of huur, energiekosten, gemeentelijke belastingen en verzekeringen. In je huishoudelijk uitgaven vallen terugkerende kosten, zoals boodschappen, verzorging en brandstof. En in je reserveringsuitgaven vallen kosten waarvan je weet dat je er vroeg of laat mee te maken krijgt, zoals het onderhoud van je tuin.
Maak van deze inkomsten en uitgaven niet alleen een maandelijks maar ook een jaarlijks overzicht. In sommige maanden komt er namelijk meer binnen, bijvoorbeeld wanneer je vakantiegeld wordt gestort. En in andere maanden gaat er meer uit, omdat er bijvoorbeeld een jaarcontract wordt afgeschreven. Ook slim: laat teruggaven maandelijks in plaats van in één keer uitkeren.
Maak een bespaarplan
Nu je inzicht hebt in je inkomsten en uitgaven, kun je zien op welk gebied je andere keuzes moet maken. Je kunt immers niet meer uitgeven dan er binnenkomt. Bepaal per soort uitgave een budget. Je vaste lasten hebben prioriteit. Wat houd je vervolgens over voor huishoudelijke en reserveringsuitgaven?
Huishoudelijke uitgaven zijn makkelijk aanpasbaar. Neem je eigen lunch mee naar het werk en kijk of je vaker met de fiets of deelauto op pad kunt. Sport je in de sportschool? Harstikke goed dat je in beweging bent, alleen kan dat je maandelijks veel geld kosten. Kijk eens of je gratis kunt sporten, bijvoorbeeld hardlopen, fietsen of wandelen in de buitenlucht.
Foto: Femke van den Heuvel
Koop je in de supermarkt het liefst A-merken? Kies eens voor het alternatieve huismerk. Vaak staan goedkopere producten onderaan het schap.
Wist je dat een gemiddeld gezin 14 abonnementen heeft? Ga na waar jij abonnementen voor hebt afgesloten en of die allemaal wel nodig zijn.
Het zijn allemaal relatief kleine aanpassingen, maar ze kunnen je samen vele euro’s per maand besparen. Vergeet tot slot niet om wat geld opzij te zetten voor toekomstige of onvoorziene uitgaven.
Houd je financiën bij
Om je bespaarplan goed uit te voeren, is het belangrijk je financiën bij te houden. Zo weet je precies wat nog afgeschreven moet worden, wat je per uitgavesoort nog te besteden hebt en of je deze maand geld opzij kunt zetten. Plan daarom wekelijks wat tijd in om je administratie bij te werken, op een manier die bij je past. Gebruik bijvoorbeeld een (digitaal) kasboek.
Vind je het lastig om je uitgaven bij te houden? Denk er dan eens over na om meerdere rekeningen te openen. Een voor je vaste lasten, een voor je huishoudelijke uitgaven en een spaarrekening. Van je vastelastenrekening betaal je alle vaste lasten. Hier komen ook je inkomsten op binnen. Van je huishoudrekening betaal je alle variabele huishoudelijke uitgaven, zoals je boodschappen en verzorgingsproducten. Stort hier maandelijks je vastgestelde budget op, dan kun je ook niet meer uitgeven. En je spaarrekening gebruik je om een financiële buffer op te bouwen.
Financieel weerbaar met een reserve
Als je vaatwasser stuk gaat kun je de afwas prima met de hand doen, maar wat doe je als je koelkast het begeeft of je dak lekt? Of wanneer er toch onverwachts een rekening op de mat valt? Een reserve, oftewel spaargeld, helpt je om onverwachte, grotere en noodzakelijke rekeningen te betalen. Zonder daarvoor een lening af te moeten sluiten of je levensstijl aan te passen.
Een reserve is heel belangrijk om geldproblemen te voorkomen. Het Nibud adviseert om elke maand 10 procent van je inkomen opzij te zetten. Zo kun je toewerken naar de financiële reserve die je nodig hebt. Hoe hoog je reserve moet zijn hangt af van je situatie. Heb je een koophuis of een huurhuis? Woon je alleen of met kinderen? Bereken hoeveel spaargeld nodig is voor jouw situatie met de Nibud BufferBerekenaar.
Met een financiële reserve kun je ook onverwachte rekeningen betalen. Foto: Femke van den Heuvel
Meer tips bij geldzorgen
- Komt jouw salaris pas binnen als de eerste rekeningen al worden afgeschreven? Je kunt bij veel contractaanbieders de afschrijvingsdatum aan laten passen. Zo gaat er pas iets uit als er geld op je rekening staat.
- Kijk eens of er mogelijkheden zijn om je huis te verduurzamen. Soms zijn er subsidies of goedkope financieringen waar je gebruik van kunt maken.
- Koop (een deel van) je kleding tweedehands en verkoop wat je niet meer draagt. Dat geldt ook voor andere spullen die nog in goede staat zijn.
- Plak een foto op je koelkast als doel. En maak inzichtelijk voor jezelf: wat zijn je verleidingen? Wanneer geef je meer uit dan je gestelde budget? En wat doe je als kinderen in de winkel vragen om iets? Als je weet wat je verleidingen zijn, kun je ze omzeilen.
- Wil je een onafhankelijke blik op je inkomsten en uitgaven? Of wil je weten hoeveel je kunt sparen of bezuinigen? Het Nibud Persoonlijk Budgetadvies laat zien waar je geld blijft en hoe je het doet in vergelijking met anderen. Je ontvangt tips die helpen goede eigen geldkeuzes te maken.
We hopen dat deze informatie je helpt om je geldzaken op orde te krijgen. Heb je behoefte aan meer ondersteuning? Via de Volksbank kun je in contact komen met een financieel coach.
