‘We investeren niet alleen in biodiversiteit voor de impact, maar ook om de winstgevendheid’
Land- en bosbouw in harmonie met de natuur levert meer op dan alleen impact – juist in deze tijd van recordinflatie. Dat stelt Paul McMahon, die met SLM Partners wereldwijd investeert in regeneratief werkende bedrijven. ‘Het levert minstens zo veel, zo niet meer rendement op dan conventioneel boeren.’ Het ASN Biodiversiteitsfonds investeert in zijn visie.
Alfonso Chico de Guzmán behoort alweer tot de vijfde generatie van zijn familie die boert op La Junquera, een landgoed in Murcia, in het zuiden van Spanje. De omgeving is er droog, steeds meer mensen trekken er weg, de woestijn rukt steeds verder op door erosie en uitputting van de bodem.
Roer radicaal om
De dertiger Alfonso besloot daarom een paar jaar geleden het roer radicaal om te gooien. Hij stapte over naar een systeem van regeneratieve landbouw. Een landbouwmethode die meer aan de natuur bijdraagt dan dat eraan wordt onttrokken en die helpt bij het herstel van de natuur en de bodem. Dat brengt onder meer met zich mee dat Alfonso zijn amandel- pistache- en olijfbomen voortaan tussen andere inheemse variëteiten laat groeien. Dat hij in plaats van kunstmest natuurlijke meststoffen gebruikt en zijn waterverbruik tot een minimum beperkt. Met nieuwe aanplant en meer variatie in de begroeiing gaat hij de woestijnvorming rond zijn boomgaarden ook tegen. En bijna vanzelfsprekend is alles wat zijn bedrijf voortbrengt biologisch gecertificeerd.
Terwijl de bodemkwaliteit in de uitgeputte omgeving zo gaandeweg verbetert, wekt Chico de Guzmán op zijn land inmiddels meer zonne-energie op dan hij nodig heeft. Zijn bedrijf draait dus energiepositief. Onlangs kon hij zijn onderneming flink uitbreiden met een extra 300 hectare aan boomgaarden, dankzij een investering van SLM Silva Fund Europe, een fonds dat zich richt op regeneratieve land- en bosbouw en waarin ook het ASN Biodiversiteitsfonds participeert.
Beter dan conventionele landbouw
‘Er zijn betere manieren om landbouw te bedrijven dan de conventionele, en die worden in praktijk gebracht door ondernemers als Alfonso,’ zegt Paul MacMahon, manager van SLM Silva Fund Europe. ‘Ze bewijzen dat het werkt, dat de biodiversiteit erop vooruitgaat en dat er geld mee te verdienen valt. Er is alleen nog kapitaal nodig om op te schalen. En dat is onze rol: wij ontwikkelen strategieën waarmee we via investeringen de verandering aanjagen.’
Paul McMahon, Managing partner SLM Partners
Bijdragen aan systeemverandering
In 2013 schreef MacMahon het boek Feed Frenzie, over het failliet van het conventionele voedselsysteem: we putten de aarde uit om de wereldbevolking te voeden, maar juist de niet-duurzame manier waarop we dat doen, bedreigt onze voedselzekerheid. En eigenlijk voegt hij met het Silva-fonds nu de daad bij het woord: het investeert in systemen die wél bijdragen aan de biodiversiteit en de natuur met hun activiteiten niet schaden.
‘Zo willen we bijdragen aan een systeemverandering die nodig is om de groeiende wereldbevolking te kunnen blijven voorzien van natuurlijke grondstoffen en voedsel. Maar bij alles wat ik doe, hou ik twee dingen in de gaten: niet alleen de impact die de business maakt, maar ook de winstgevendheid.’
Marktconforme rendementen
Het systeem dat Chico de Guzmán in Murcia toepast, past perfect bij die dubbele ambitie van investeerder MacMahon. ‘Het werkt ook financieel beter dan conventionele landbouw en het levert daardoor marktconforme rendementen. We hoeven wat dat betreft dus niets in te leveren.’ Regeneratieve en biologische boeren beperken namelijk het gebruik van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen. Ze gebruiken vaker wat de natuur ze biedt voor de bemesting, bevruchting en bescherming van hun gewassen. Dat scheelt ze in de kosten - al helemaal met de huidige recordprijzen voor energie, kunstmest en andere grondstoffen - en het verhoogt hun winst. Een tweede voordeel van echt duurzaam produceren is volgens MacMahon dat de producten die eruit voortkomen voor een hogere prijs kunnen worden verkocht. ‘Biologische amandelen of mais leveren voor boeren op dit moment zelfs twee keer zoveel op als gewone.’
Grote risico's voor convetionele landbouw
Een derde reden waarom hij zo gecharmeerd is van regeneratieve landbouw is dat de boeren beter bestand zijn tegen de droogte en overstromingen die het gevolg lijken van de klimaatverandering. ‘Voor conventionele landbouwsystemen zijn dat grote risico’s. En over risico’s gesproken: de verwachting is dat er steeds strengere milieuwetgeving aankomt. Voor landbouwbedrijven die nu niet in beweging komen, vormt dat ook een bedrijfsrisico.’
De investering in de boomgaarden in Murcia is een van de eerste die MacMahons nieuwe fonds het afgelopen jaar deed. SLM Silva Europe Fund richt zich op natuurlijk onroerend goed en investeert in bosbouwbedrijven en boomgaarden in een aantal Europese landen.
'Voor conventionele landbouwsystemen zijn dat grote risico’s. En over risico’s gesproken: de verwachting is dat er steeds strengere milieuwetgeving aankomt. Voor landbouwbedrijven die nu niet in beweging komen, vormt dat ook een bedrijfsrisico’
Houtkap als couponrente
In bossen, voornamelijk in Ierland, investeert SLM Partners al langer. Ook die worden zo natuurlijk mogelijk beheerd, met een aanpak die continuous cover forestry heet. ‘We willen geen monocultuur, waarin je slechts één soort bomen plant die je telkens na 35 jaar volledig kapt. Dat is destructief en het brengt veel verborgen risico’s met zich mee. Wij oogsten juist heel geleidelijk: vergelijk het maar met de couponrente op een obligatie.’
De bomen in de bossen van SLM Partners mogen langer groeien, met als doel een eeuwigdurend, regeneratief ecosysteem dat zelf de nieuwe bomen voortbrengt. ‘Het hout heeft dezelfde prijs als bij conventionele bosbouw, maar je profiteert wel van lagere kosten doordat je niet grootschalig hoeft aan te planten. De grote variëteit verlaagt daarbij risico’s als ziekte en stormschade. En een natuurlijk bos is natuurlijk ook veel aantrekkelijker voor de mensen in de omgeving en bezoekers dan de monocultuur van zo’n plantage.’
Zoveel mogelijk impact per euro
Hoewel het SLM Silva Europe Fund pas vorig jaar van start is gegaan, scande MacMahon al jaren het continent op potentiële investeringen. ‘We zijn heel selectief: we willen impact maken, maar er moet ook een goed financieel rendement te behalen zijn. In sommige landen zijn de grondprijzen hoog, wat de opbrengsten drukt. En bovendien: we willen zoveel mogelijk impact maken met elke euro die we investeren.’ In Portugal en Spanje vond MacMahon wat hij zocht: boomgaarden met amandelen, pistachenoten, walnoten en olijven en bossen met kurkeiken. Op plaatsen waar zijn kapitaal een verschil kan maken, én een goed rendement oplevert.
Nederlands tintje
Alfonso’s La Junquera is een van die bedrijven. Er zit overigens een Nederlands tintje aan de transformatie van de familieboerderij. Alfonso is getrouwd met een Nederlandse, wat hem geregeld in ons land bracht. Hier stuitte hij op Commonland, een Nederlandse organisatie die wereldwijd regeneratieve landbouw aanjaagt volgens een systeem dat ook in Spanje wordt toegepast (zie kader).
Chico de Guzmán is sinds zijn overstap inmiddels een voortrekker in eigen land. Zijn boerderij trekt veel bezoekers die komen voor training in zijn Regeneration Academy, voor onderzoek naar de methoden die hij toepast of voor inspiratie. Met meer werknemers dan ooit draagt zijn finca zo ook bij aan een andere belangrijke doelstelling van het Commonland-systeem: positieve sociale impact.
REGENERATIEVE LANDBOUW VOLGENS COMMONLAND
Natuurlijke hulpbronnen versterken in plaats van uitputten, dat is het doel van regeneratieve landbouw. De vernieuwende landbouwmethode richt zich vooral op verbetering van de bodemkwaliteit en boeren proberen dat te bereiken door de bodem niet of minimaal te bewerken, vaker te wisselen van gewassen, grazers in te zetten en ook extra bos aan te planten. Ook aan een evenwichtige waterhuishouding besteden regeneratieve boeren extra zorg. Als het goed wordt uitgevoerd, leidt regeneratieve landbouw ook tot meer opslag van koolstof in de bodem en levert het zo een belangrijke bijdrage aan het tegengaan van klimaatverandering. Commonland, het initiatief van de Nederlander Willem Ferwerda, geeft sinds 2013 een bijzondere draai aan regeneratieve landbouw met zijn 4 returns framework. Zijn model draait om financieel rendement (return on investment), maar even goed om natuurlijk en sociaal rendement en inspiratie: return of inspiration. Voor investeerders levert het 4 returns framework winst op, maar ook herstel van biodiversiteit en de bodem, nieuwe werkgelegenheid op het platteland. De inspiratie legt Ferwerda zelf uit als nieuwe hoop dat het anders kan, zingeving en betekenis. Op zijn manier heeft Commonland de afgelopen jaren gebieden in Zuid-Spanje, Zuid-Afrika en West-Australië aangepakt. In Australië is er zelfs een beursgenoteerd bedrijf uit voortgekomen: Wide Open Agriculture, waarin het ASN Biodiversiteitsfonds ook investeert
Boots on the ground
Het SLM Silva Europe Fund verschaft Chico de Guzmán het kapitaal om zijn regeneratieve bedrijf uit te breiden. Het fonds zal ook andere boomgaarden aankopen die nog niet duurzaam worden beheerd en het kapitaal verschaffen voor nieuwe aanplant en andere verbeteringen. Alfonso neemt het beheer over en brengt daarvoor zijn expertise en team in. Binnen drie jaar zijn de boomgaarden dan biologisch gecertificeerd.
‘Wij willen de verandering versnellen’, zegt MacMahon, ‘Maar we zijn bescheiden genoeg om in te zien dat wij niet op alles een antwoord hebben. Daarom zetten we in op lokale ondernemers als Alfonso. Zij zijn onze boots on the ground die de vernieuwende systemen doorontwikkelen.’ ‘Het is onze taak om een investeringsstrategie erbij te ontwikkelen die ervoor kan zorgen dat ze kunnen opschalen. Hopelijk kunnen we die aanpak elders ook toepassen en vinden we nog veel meer mensen als Alfonso die willen overschakelen naar regeneratieve landbouw.’ ‘Want dat is uiteindelijk onze missie: ecologische en regeneratieve manieren van landbewerking die bewezen, maar nog niet mainstream zijn, opschalen. Alleen als we het natuurlijk kapitaal versterken kunnen we echt duurzaam financieel rendement behalen.’
Rendement voor de natuur
McMahons fonds wil impact maken op een reeks grote thema’s als bodemherstel, de biodiversiteit rond boerderijen en productiebossen, het tegengaan van verspilling en vervuiling van water, het vastleggen van koolstof en het revitaliseren van plattelandsgemeenschappen. De financiële returns uit het hout, de amandelen en olijven kan MacMahon zijn klanten prima voorrekenen, maar met het rendement voor de natuur is dat lastiger, geeft hij toe. ‘Dat heeft net als de natuur zelf tijd nodig. De komende vijf tot tien jaar zullen er steeds nauwkeuriger meetmethoden komen en in afwachting daarvan doen we nu nulmetingen om de bodemkwaliteit vast te stellen en te meten hoeveel CO2 wordt vastgelegd. Maar dat voelt iedereen op zijn klompen aan: als je stopt met chemische bestrijdingsmiddelen en op een kwart van je land de natuur zijn gang laat gaan, heeft dat enorme effecten, ook op de vogel- en insectenstand.’
Via een samenwerking met Regeneration Academy ontvangen Alfonso en SLM Partners regelmatig studenten op de boerderij, waarvan de meesten afkomstig van Wageningen University. Voor de studenten is de boerderij ideaal als case study om de impact te onderzoeken die Alfonso’s regeneratieve methode heeft op de biodiversiteit op en rond de boerderij, op de gezondheid van de bodem, het water en de plattelandsgemeenschappen.
Bestand tegen inflatie
Op dit moment bewijst MacMahon dat de strategie van zijn fonds uitstekend bestand is tegen inflatie. ‘Ons rendement komt uit commodities, in dit geval hout uit Europa. De prijzen van bulkproducten zijn enorm gestegen, en dat is goed voor onze strategie. De prijzen voor kunstmest zijn echt door het dak gegaan en onze boeren hebben daar geen last van. Dat is in ons voordeel en het bewijst maar weer hoe gevaarlijk het is als je afhankelijk bent van op fossiele brandstoffen gebaseerde producten.’
Maar de prijzen voor grondstoffen zullen toch vroeg of laat weer dalen? ‘Vast wel, maar wat blijft is de noodzaak om duurzamer te produceren. En in het geval van onder meer hout en amandelen de wens om producten van dichterbij te betrekken. Nu nog komt het gros van de amandelen uit Californië. Dat is een flinke afstand, maar je wilt ook niet weten hoeveel water daar wordt gebruikt, juist in een gebied waar een gebrek aan water dreigt!’
Facts and figures
SLM Partners beheert wereldwijd 435 miljoen dollar in Australië, de Verenigde Staten en Europa. Vermogen dat vastligt in totaal 450.000 hectaren bos- en landbouwgrond. In Europa startte het in 2018 in Ierland, mede dankzij een investering van de Europese Investeringsbank EIB. Het tweede fonds in Europa is het SLM Silva Europe Fund, en richt zich op bosbouw en boomgaarden met noten, amandel- en olijfbomen.
Meer informatie?
Neem dan contact op met Nick Brugman, Head Third Party Distribution via:
nick.brugman@asnimpactinvestors.com