Een zonnepark inzetten tegen overstromingen? In Boskoop weten ze hoe dat moet

In Nederland worden we bedreigd door het steeds heftigere weer en de stijgende zeespiegel. Maar noodzaak is de moeder van uitvinding, beweerde Plato al. In Boskoop hebben drie ondernemers een wateropvang laten uitgraven om overstromingen af te helpen. Bij mooi weer wekt het bassin óók groene energie op.

1143x bekeken

Als je een wandeling maakt tussen de kwekervelden in Boskoop loop je maar een decimeter boven het oppervlakte van de talloze sloten. Dit is niet ver van het laagste punt van Nederland, in het zuidwesten van het Groene Hart. Peter Captein kweekt al sinds de jaren zeventig bomen en bloeiende planten in dit gebied. De laatste jaren zijn de overstromingen steeds heftiger geworden voor hem en zijn collega's in de omgeving, vertelt hij.
Let op: Met beleggen loop je risico en maak je kosten. Je kunt je inleg of een deel daarvan verliezen.

Moeilijke jaren voor kwekers

"Laatst in 2018, toen zag je de bloempotten ronddrijven op de velden. Het was een hele zooi, verschrikkelijk. Dan krijg je wortelrot en moet je die planten weggooien", zegt Captein. "Zo ver gaat het niet elk jaar. Maar ook als het één dag heftig regent stromen de gangpaden over. Geen meteoroloog kan voorspellen wanneer dat gaat gebeuren." Kortom, de afgelopen jaren was er geen sprake van een relaxed bestaan voor de kweker. "Ik was in die periode net zestig geworden en had nog geen opvolger voor mijn bedrijf. En vroeg me af hoe lang ik nog door moest gaan met dit zware werk."

Dat hoefde niet. Via de gemeente Alphen aan den Rijn kwam Captein namelijk in contact met twee duurzame ondernemers die op zoek waren naar een nieuw project. Hun motto: een duurzame leefomgeving creëren voor gemeenschappen in heel Nederland.

Een drijvend zonnepark: handig bij zon én bij regen

Drie jaar later zijn de plannen werkelijkheid geworden. Een deel van Capteins grond is een grote plas geworden waarop een drijvend zonnepark glinstert. Geen planten meer die zwaar werk vergen elke dag, maar een groene energieopwekker. Het water is op een droge dag ongeveer een meter diep; bij heftige buien kan het nog één meter stijgen. Dan stroomt het water naar binnen vanuit de omliggende sloten die zijn verbonden aan het bassin.

Gemeente klimaatneutraal maken

Het drie hectare grote zonnepark verhuurt Captein aan Zonnevijver Boskoop Project BV. Hier wekken 7.700 panelen genoeg stroom op om de jaarlijkse stroombehoefte van duizend huishoudens te dekken. Daarbovenop helpt het park, met een capaciteit van 3,4 MWp, de gemeente om klimaatneutraal te worden.

"Het dubbele ruimtegebruik is het mooie aan dit project. Dat we een plas hebben laten uitgraven en op die manier een nieuwe waterberging hebben gecreëerd – en vervolgens zonnepanelen erop hebben geplaatst, dat is uniek in Nederland", vertelt Willem de Lint, ondernemer in de zon- en windsector.

Nieuw businessmodel

Het drijvende zonnepark in Boskoop valt ook op doordat het niet opvalt. Door een verlaging uit te graven in de grond zie je de panelen pas als je er naast staat. "Mensen vinden windmolens of zonnepanelen er niet altijd mooi uitzien en de installaties passen niet in het landschap. Ook dat wilden we anders doen met dit project", vertelt De Lint, die is afgestudeerd in ecologie en landschapsarchitectuur.

Door de bestaande grond weg te graven is er een ‘compleet nieuw businessmodel ontstaan op dit stuk land’, zegt De Lints businesspartner Casper Wissink: "Een model dat bovendien toekomstbestendiger is dan sierteelt."

Lening ASN Groenprojectenfonds

Sinds de zomer van 2021 is het park aangesloten op het energienet. Dat de ondernemers de stroom zouden verkopen en een rendabel businessmodel zouden hebben was voor het ASN Groenprojectenfonds een vereiste om een lening te verstrekken. Met een investering van 2,2 miljoen euro financiert het fonds het leeuwendeel van het park, zoals panelen, bekabeling en de ankers die ervoor zorgen dat de panelen niet wegwaaien.

Het uitgraven van de plas is op rekening van grondeigenaar Captein. Als je genoeg water kunt opbergen bij regen en onweer krijg je subsidie voor calamiteitenopvang. De nieuwe vijver kan 30.000 kubieke meter extra opvangen bij wateroverlast. Op die manier verlaagt de plas het overstromingsrisico van de omgevende boomkwekerijen.

Hogere risico's

Voor Zonnevijver Boskoop was er maar één drijvend zonnepark in Nederland. De technologie is best nieuw en je weet niet precies hoe weerbestendig het park zal zijn, zegt Rosemarijn van der Meij, fondsmanager ASN Groenprojectenfonds.

"De risico's zijn hoger dan bij een gewoon zonnepark. Doordat de panelen op pontons drijven kunnen het water en de wind onvoorziene slijtage veroorzaken. Maar dat was geen reden voor ons om niet te investeren."

Het park dient volgens de fondsmanager zowel het klimaat als mensen in de omgeving. "Op een plek die erg laag ligt is wateroverlast een groot probleem voor bewoners en ondernemers. Dit soort projecten maken de kwekers toekomstbestendiger. Ook voor het waterschap is de nieuwe calamiteitenopvang een goede uitkomst."

Voor de financiering klopten De Lint en Wissink ook aan bij de andere grote banken. "Daar zie je een groot verschil, ze hebben heel veel clausules en willen precies weten wat je rendement zal zijn", vertelt De Lint, die al vijftien jaar investeert in groene energieprojecten. "Bij ASN hebben ze een trackrecord met dit soort investeringen. Ze begrijpen dus beter wat de risico's praktisch inhouden en hoe je die kunt afdekken. Vandaar hebben we vertrouwen gekregen in elkaar."

Biodiversiteit onderzoeken

ASN Groenprojectenfonds vindt het belangrijk dat energieprojecten ook de biodiversiteit bevorderen. Ook op die manier is het energiepark in Boskoop interessant; het is uniek in de zin dat het bassin speciaal is uitgegraven voor de drijvende panelen.

Fondsmanager Van der Meij: "De bijdrage van een project aan de biodiversiteit kun je vooraf lastig berekenen, maar we gaan ervan uit dat er waardevolle natuur gaat ontstaan aan de randen van de vijver. Wat gaat er allemaal groeien? Onze hoop is dat onderzoekers straks interessante conclusies gaan trekken."

Dit geld maakt gelukkig
Welk geld: Lening van ASN Groenprojectenfonds
Hoeveel: € 2,2 miljoen
Projecten: Een drijvend zonnepark dat dient als opwekker van groene energie en helpt tegen overstromingen.
Status: Het zonnepark is sinds zomer 2021 aangesloten op het energienet.
Energiedoel: Voorzien in de jaarlijkse stroombehoefte van 1.000 huishoudens.