Het prijskaartje van de natuur

Dat natuur- en dierenwelzijn hoog in het vaandel staan bij ASN Bank zal je niet verrassen. Het is niet alleen dat we wilde zeehonden, bijen en oerbossen schitterend vinden. Door ze te beschermen beperken we ook de financiële risico's in de samenleving.

2779x bekeken

Opslag van CO₂ in de natuur

Hoe zit dat precies? Laten we de blauwe vinvis als voorbeeld nemen. Het grootste dier op aarde werkt ook als rondzwemmende CO₂-opslag. Tijdens hun lange leven hopen hun lichamen enorme hoeveelheden koolstofdioxide (of CO₂) op. Als een blauwe vinvis op natuurlijke wijze sterft, zinkt ze tot de bodem van de oceaan en houdt dan maar liefst 33 ton aan CO₂ vast. Het zal eeuwen duren voordat de koolstofdioxide weer is teruggekeerd in de atmosfeer.

Daar komt nog bij dat walwissenpoep een walhalla is voor fytoplankton. En fytoplankton is dan wel microscopisch klein, het is van onschatbare waarde als natuurlijke CO₂ opslag. Deze plankton legt naar schatting vier keer zoveel CO₂ vast als het regenwoud in de Amazone. Kortom, hoe meer blauwe vinvissen in de oceanen, hoe meer CO₂-reductie.

Verlies van biodiversiteit heeft hoge prijs

Maar de walvispopulatie in de wereld staat onder druk. Biologen schatten in dat het totale aantal vandaag nog maar een kwart is van wat het zo'n honderd jaar geleden was. Van het aantal blauwe vinvissen dat een eeuw geleden rond zwom, is er naar schatting nu nog maar 3% over.

Walvissen en hun natuurlijke diensten zijn van grote waarde voor het leven op onze wereld. Net zoals de talloze diensten en producten van alle andere beesten, planten en bacteriën in een ecosysteem. Als we schade toebrengen aan de natuur, moeten we nieuwe oplossingen zelf ontwerpen en bouwen om voort te kunnen leven. Denk aan alles van koolstofdioxideopslag en waterreinigingsinstallaties tot bosplantages en kunstmatige bestuiving. Verlies van biodiversiteit heeft een hoge prijs.

"Als mensen hebben we tot nu toe het idee gehad dat de natuur er altijd zal blijven en dat we er gratis gebruik van mogen maken. Als we zo blijven denken hebben we straks gigantische problemen"

Stef Driesen, duurzaamheidsadviseur bij ASN Bank

Als voorbeeld noemt hij zoiets vanzelfsprekends als schone lucht, schoon water, hout en voeding. Diensten die tot nu toe geen concreet waarde in euro's of dollars hebben gehad. “Het plakken van een prijskaartje gaat ons niet om de bedragen zelf. We willen vooral het probleem van verlies aan biodiversiteit concreet maken voor iedereen: Dit zijn de werkelijke kosten die de samenleving moet maken doordat een natuurlijke oplossing uitsterft", legt Driesen uit.

Verlies van ecosysteemdiensten is daarbovenop nadelig voor onze gezondheid, bijvoorbeeld door fijnstof in de lucht en vervuild water. Ook onze leefomgeving wordt hierdoor steeds minder groen, terwijl is aangetoond dat we juist gelukkiger en ontspannen worden van in de natuur zijn.

De prijs van een blauwe vinvis

Terug naar de blauwe vinvis, want die heeft nog meer waardevolle functies, naast gratis opslag van CO₂: Ze zorgt ook voor de groei van fytoplankton, een organisme dat zo'n 40% van de koolstofdioxide in de atmosfeer opneemt. Dat is evenveel als vier Amazonegebieden zouden opnemen.

Al die diensten van één blauwe vinvis zijn onder de streep ongeveer 1.700.000 euro waard, heeft het International Monetary Fund (IMF) becijferd. Als je alle walvissen op aarde optelt komt het neer op zo'n 850 biljoen euro.

Bewaren is slimmer dan nieuwbouw

Maar moet onze manier van transporteren, visvangst en vervuilen op de schop als we walvissen willen beschermen? En wordt dat niet heel erg duur en omslachtig? Mogelijk wel. Maar het verwoesten van ecosystemen is op termijn veel duurder dan nu in actie komen om de biodiversiteit te beschermen, stellen onderzoekers.

"Het bewaren van natuurlijke diensten levert bovendien veel meer op dan de vervangers die wij mensen ontwerpen", zegt Stef Driesen. Hij neemt bescherming van de kustlijn als voorbeeld: de natuurlijke oplossing tegen overstromingen in veel tropische gebieden zijn mangrovebossen, in plaats van dijken die worden neergezet door mensen. "Een dijk zorgt er vooral voor dat een stuk grond niet overspoeld wordt door water. De mangrovebossen doen zoveel meer", zegt Stef: "Ze houden de bodem op z'n plek, nemen CO₂ op, ze zorgen voor een vruchtbare leefomgeving voor vissen en andere beestjes én ze reinigen het water op een natuurlijke manier."

Verlies van gratis natuurdiensten

Als je al deze natuurlijke beschermdiensten optelt dragen de mangrovebossen jaarlijks 69 miljard euro bij aan de wereldeconomie. Hun bestaan wordt momenteel bedreigd door klimaatverandering, landbouw en visserij.

Nog een voorbeeld zijn de koraalriffen. Dit zijn geweldige natuurlijke waterzuiveraars die ook visstanden en biodiversiteit in de zee in stand houden. Door de temperatuurstijging gaan steeds meer koraalriffen dood. Voor elk hectare koraalrif dat doodgaat verliezen we tussen de 100.000 en 1 miljoen euro aan gratis natuurdiensten.

Positieve impact

Het beschermen van biodiversiteit is een van de drie pijlers in het duurzaamheidsbeleid van ASN Bank. Om de waarde van onze natuurlijke dienstbodes te beschermen hebben we een ambitieus doel gesteld: in 2030 heeft ASN Bank met onze beleggingen en financieringen een overall netto positief effect op de biodiversiteit.

Hoe gaan we dit doel waarmaken?

De kern is hoe we het geld van onze klanten investeren. De ASN beleggingsfondsen beleggen alleen in bedrijven die relevante internationale protocollen volgen en voldoen aan ons strenge beleid op het vlak van biodiversiteit, zoals bijvoorbeeld het Cartagenaprotocol voor biodiversiteit en de Rotterdamconventie voor giftige stoffen. Als we er in onze screenings achter komen dat een bedrijf niet aan dit beleid voldoet, vragen we ze eerst hoe dat komt. Als het bedrijf geen verbetering laat zien, is de laatste stap om ze uit te sluiten. De onderneming wordt dan verwijderd van de lijst met goedgekeurde bedrijven zodat de ASN beleggingsfondsen hier niet meer in beleggen.

Investeren in biodiversiteit

Een tweede manier om de waarde van de natuurlijke diensten te beschermen is door te investeren in bedrijven en projecten die een positieve impact hebben op de biodiversiteit. Denk aan financiering van projecten die ontbossing tegengaan, leningen aan windparken waarbij de biodiversiteit beschermd wordt en financiering van zonneweides met ruimte voor hoog gras, kikkers en insecten.

^{Zonneweide Tripkouw in de West-Friese gemeente Medemblik, een investering van het ASN Groenprojectenfonds.}

Impact biodiversiteit meten en delen

Een derde manier is om onze impact te meten en die meetmethode te delen met de financiële sector. Welke invloed heeft een bank op het voortbestaan van de walvis, het koraal en het mangrovebos? Om dat te monitoren en te vergelijken hebben we het Partnership for Biodiversity Accounting Financials (PBAF) opgezet. Samen met een aantal andere financiële instellingen werken we aan een wereldwijde standaard om de impact van onze investeringen en leningen op biodiversiteit te meten én te rapporteren. Zo proberen we de sector aan te jagen en vooruit te helpen om het biodiversiteitsprobleem aan te pakken.

Goedkoop is duurkoop

Banken hebben namelijk niet alleen veel mogelijkheden om biodiversiteit te beschadigen of juist te beschermen. Ze lopen zelf ook risico als ze niet letten op het verlies van biodiversiteit. Nederlandse banken, verzekeraars en pensioenfondsen hebben wereldwijd meer dan 500 miljard euro aan leningen uitstaan bij bedrijven die in hoge mate afhankelijk zijn van biodiversiteit, volgens een rapport van De Nederlandse Bank en het Planbureau van de Leefomgeving.

Veel van deze bedrijven, zoals boeren en kwekers, zijn afhankelijk van de diensten van bijen. Hun gratis bestuiving van gewassen heeft een waarde van zo'n 22 miljard euro per jaar in Europa. Het verdwijnen van bijen (door ziekten of bestrijdingsmiddelen) zou tot miljardenverlies leiden voor bedrijven die afhankelijk zijn van de bezige bijen. Als investeren in biodiversiteit financieel slim is, waarom doen financiële instellingen en traditionele bedrijven dan niet veel meer hun best om daaraan bij te dragen?

Duurzaamheidsadviseur Stef Driesen denkt dat het met hun kijk op de toekomst te maken heeft: "Veel regeringen, bedrijven en banken hebben een kortetermijnvisie. En inderdaad, investeren in biodiversiteit kan nu geld kosten, of op de korte termijn minder financieel rendement opleveren. Maar wie nu zijn geld duurzaam inzet zal in de toekomst besparen. Want herstellen is veel duurder dan voorkomen."