Wie de documentaire Seaspiracy heeft gezien weet dat vis, die zo lekker en gezond kan zijn, niet altijd even duurzaam wordt gevangen. De visstand wordt bedreigd door overbevissing, sleepnetten tasten de zeebodem aan en bijvangst wordt weggegooid. Nog te vaak gaat visserij ten koste van de biodiversiteit in het water. En dat terwijl vis een geweldige bron van eiwit is, en een prima alternatief voor vlees. Als je zeker wilt zijn dat de vis op je bord duurzaam is en de natuur niet schaadt, is aquacultuur het antwoord. Dat zeggen Mike Velings en Amy Novogratz, oprichters van investeringsfonds Aqua-Spark; een van de beleggingen van het in november 2021 gestarte ASN Biodiversiteitsfonds.
Amy Novogratz
Mike Velings
Investeren voor positieve impact in de hele keten
Velings en Novogratz werden een jaar of tien geleden gegrepen door de ellende die visvangst kan veroorzaken. Maar ook door de veelbelovende mogelijkheden van duurzame kweekvis als alternatief. Naarmate meer vis duurzaam wordt gekweekt, neemt de druk op onze oceanen en meren af, is hun gedachte. En dus zag het duo kansen om als investeerder aan de slag te gaan met het verduurzamen van de aquacultuur. Want de beste manier om positieve invloed uit te kunnen oefenen op de hele bedrijfstak, waren volgens hen gerichte investeringen.
Velings: ‘De urgentie van het probleem is duidelijk: de manier waarop we vissen en vis kweken, gaat ten koste van de biodiversiteit en het klimaat. Wij wilden de oplossing heel zakelijk benaderen. Hoe kun je zorgen dat je het businessmodel van duurzame spelers in de aquacultuur zo versterkt, dat ze samen verder groeien om nog meer mensen van duurzame voeding te voorzien?’ Met Aqua-Spark pakt het ondernemersduo het breed aan: ze richten zich op de hele bedrijfsketen achter de kweek van vis en schaaldieren. Van ondernemingen die actief zijn in het voer en de viseitjes, tot de bedrijven die zorgen dat de vis op ons bord belandt.
Vraag naar kweekvis verdrievoudigt
Voordat Aqua-Spark in 2015 startte, moesten Velings en Novogratz veel leren over aquacultuur en de industrie erachter. Velings: ‘We zagen dat innovatie er maar moeizaam zijn weg vond. Het zijn vaak kleinere bedrijven die nog nauwelijks moderne technologie gebruiken om bijvoorbeeld hun productie te managen. Grotere investeerders toonden ook nog weinig interesse, terwijl de vraag naar kweekvis halverwege deze eeuw toch echt verdrievoudigd zal zijn. Twee derde van al die vis moet komen van bedrijven die de komende jaren worden gestart. Dat is een geweldige kans om als investeerder waarde toe te voegen aan deze jonge, snelgroeiende industrie.’
Vis heeft dus toekomst. Als een heel efficiënte bron van eiwitten: een van de kwekers waarin Aqua-Spark investeert, weet 1 kilo voer om te zetten in 1 kilo vis. Novogratz: ‘We zeggen niet: stop met vissen. Maar elke kilo kweekvis verlicht de druk op de zeeën.’
Insecten en sensoren
Het Nederlandse Protix bijvoorbeeld, dat op basis van insecten visvoer produceert. Een perfect alternatief voor de soja, maïs of zelfs vis en vlees die als basis dienen voor conventioneel visvoer. Novogratz: ‘Wil je naar verantwoord visvoer, dan kun je niet om insecten, zeewier of andere alternatieven heen. Zo verklein je ook het beslag dat visvoer nu nog vaak legt op zee en land.’
En neem eFishery, een Indonesische scale-up die data en het Internet of Things inzet om te zorgen dat vis en schaaldieren op exact het juiste moment de juiste hoeveelheid voer krijgen. Met een smartphone kunnen garnalenvijvers op afstand worden beheerd. Daarmee bespaart een kweker bijna een kwart op voer, de grootste kostenpost voor de kweker. Velings is positief over de impact van het bedrijf op de biodiversiteit onder water: ‘Als je weet dat Indonesië 4,5 miljoen visserijbedrijven telt en wereldwijd de nummer 4 is in aquacultuur, zie je de kans die eFishery vanuit Bandung creëert.’
Biodiversiteit als motor voor rendement
Investeringen zoals die laatste, met de potentie en schaalbaarheid van de hightechsector, maken duidelijk dat Aqua-Spark inzet op biodiversiteit als motor voor rendement. We zijn geen kleine speler waarin je ‘voor de hobby’ investeert. Dit moet echt uitgroeien tot een portfolio met een marktwaarde van 2 tot 5 miljard euro’, zegt Velings. Het grote verschil met veel andere investeerders is dat wij erin voor de langere termijn in zitten. Wij stappen vroeg in en blijven aan boord tot onze bedrijven volwassen zijn geworden.’
Novogratz: ‘We snappen hoe moeilijk het is voor de bedrijven om de shift te maken naar echt duurzame bedrijfsvoering, en daar willen we bij helpen. Als je dezelfde visie deelt, moet het lukken. Daarom stellen we ook als voorwaarde dat onze portfoliobedrijven met elkaar samenwerken waar dat ze voordelen oplevert. Een kweker kan overschakelen op duurzaam voer van een van onze andere bedrijven. En andersom: alle ondernemers moeten elkaar de beste voorwaarden gunnen die ze ook in de markt hanteren.’
En ja, bij het investeren in die vroege fase komen niet altijd alle verwachtingen uit - dat hoort bij het vak van durfkapitalisten. Velings: ‘We zitten in een Amerikaanse startup die met zijn product al in de supermarkten lag. Dat sloeg niet aan, maar ze werken daar hard aan een beter businessmodel.’ Novogratz: ‘Daar laten we ons niet door ontmoedigen. Als je zoals wij de hele keten naar een hoger plan wilt tillen, kun je niet een schakel links laten liggen omdat de aanloop naar duurzamere business daar moeizamer gaat.’
Meedoen via het ASN Biodiversiteitsfonds
Tot nu toe wist Aqua-Spark 155 miljoen euro aan te trekken. Dat het ASN Biodiversiteitsfonds nu ook investeert in Aqua-Spark, is volgens Novogratz een geweldige opsteker. ‘Dit geeft ons echt een nieuwe impuls. Dankzij de beursnotering kan het grote publiek nu ook meedoen. Dat is echt wat we vanaf het begin wilden: dat iedereen die geeft om het versterken van de natuur kan investeren in duurzame aquacultuur. ’
Let op: Met beleggen loop je risico en maak je kosten. Je kunt je inleg of een deel daarvan verliezen.
| Welk geld: ASN Biodiversiteitsfonds |
| Hoeveel: € 2 miljoen (investering wordt nog uitgebreid omdat het fonds pas in november is gestart en nog steeds groeit). |
| Projecten: ruim 23 middelgrote en kleine aquacultuurbedrijven (doel: 50) over de hele wereld via het Nederlandse investeringsfonds Aqua-Spark. |
| Status: gestart in 2015 en nog steeds groeiend. |
| Doel: het verbeteren van de biodiversiteit in zee. |
| Impact: Aqua Spark heeft in 2020 38,6 miljoen kilo vis bespaard dankzij alternatief voer, 60 miljoen vissen gekweekt zonder antibiotica. |
Dit artikel is gepubliceerd op 25 november 2021.
