Waar denk jij aan bij Yamaha: aan een motor of aan een piano? Beide antwoorden zijn goed. Het bedrijf maakt namelijk piano’s én motorfietsen. Motoren maken ze sinds 1955, als een zelfstandig bedrijf met een eigen beursnotering. Maar wel met een bijna identiek logo. De cirkel met daarin de drie stemvorken, kun je dus tegenkomen op motoren én op piano’s. Ons duurzaamheidsonderzoek was gericht op Yamaha Corporation, de muziekmaker.
Foto: als je goed kijkt zie je een aantal verschillen tussen het muziek- (links) en het motorlogo
Music was my first love
De naam Yamaha komt van Torakusu Yamaha, een nieuwsgierige Japanse medische-instrumentenmaker. Nadat hij een orgeltje voor een lokale basisschool had gerepareerd, kreeg hij de smaak te pakken en begon hij onder de naam Yamaha traporgels te bouwen. Toen Torakusu rond de eeuwwisseling merkte dat de vraag naar piano’s in het westen groot was, verschoof zijn focus naar piano’s (1900) en concertvleugels (1902). Door de jaren heen voegde Yamaha steeds meer instrumenten toe aan zijn assortiment. Pas in 1987, toen het bedrijf 100 jaar bestond, maakte de naam Nippon Gakki (=Japanse muziekinstrumenten) plaats voor Yamaha Corporation.
Hoe duurzaam is Yamaha?
Zoals elk duurzaamheidsonderzoek begonnen we in 2020 met drie essentiële vragen: is Yamaha bij controverses betrokken, verricht het bedrijf activiteiten die we uitsluiten of levert het onderdelen aan een bedrijfstak die we uitsluiten? Bij het doorspitten van de jaarcijfers luidde het antwoord op de derde vraag ‘ja’. Yamaha maakte halfgeleiders die onder meer gebruikt worden in pachinko-machines, een populair Japans gokspel. Bij navraag bleek de omzet echter ruim onder de 5% van de totale jaaromzet te liggen, dus onder onze grens voor niet-duurzame activiteiten.
Op klimaatgebied en ook op biodiversiteit was Yamaha zelfbewust en ambitieus in zijn reductiedoelstellingen. Het doel was om voor 2031 de eigen CO2-uitstoot met 32% te verlagen. Voor 2051 stond het doel op 83% (basis voor beide doelen = 2018). Daarnaast rapporteerde Yamaha op zijn website en in het duurzaamheidsverslag jaarlijks uitgebreid over zijn impact op het milieu.
In gesprek met Yamaha
Eind 2024 zijn we een dialoog met Yamaha gestart over het hout dat het bedrijf gebruikt. We willen voor het einde van het jaar graag verbetering zien.
- Doelen voor de aankoop van gecertificeerd hout.
- Weten uit waar het hout precies vandaan komt (land en regio).
Dit schreven we in 2020 over het hout van Yamaha...
Om de opwarming van de aarde te verminderen hebben we meer bossen nodig in plaats van minder. Met het oog op de grote behoefte aan hout voor muziekinstrumenten keken we in ons onderzoek ook kritisch naar Yamaha’s proces voor de inkoop van hout. In de cijfers zagen we een stevige vooruitgang: het percentage gecertificeerd hout bleek in een tijdsbestek van drie tot vijf jaar bijna verdubbeld. Strikt genomen zat het bedrijf nog wel onder onze richtlijn voor houtinkoop die voorschrijft dat twee derde van het hout FSC-gecertificeerd moet zijn.
We doken het onderwerp verder in en zagen op de website dat Yamaha op het Indonesische eiland Java 170 hectare (dat zijn ongeveer 240 voetbalvelden) nieuw bos heeft geplant. De oorspronkelijke bomen waren in vlammen opgegaan of gekapt. Met dit project dat tussen 2006 en 2016 plaatsvond, wilde Yamaha de biodiversiteit versterken en de CO2-opname vergroten.
Tijdens onze deskresearch kwamen we nog een bosproject tegen. Samen met de lokale bevolking van een dorpje in Tanzania kweekte Yamaha Grenadille-bomen. Een bedreigde boomsoort, ook wel bekend als African Blackwood, die onder meer gebruikt werd in klarinetten en hobo’s. Er waren ruim 5.000 van deze bomen geplant. Vervolgens zal het zeker nog een halve eeuw duren voordat van dit hout daadwerkelijk instrumenten worden gemaakt. Yamaha bewees met het planten van bomen dat het zich zorgen maakte om klimaatopwarming en het verlies van biodiversiteit.
Foto: uit het hout van deze Grenadilleboom maakt Yamaha onder meer klarinetten. (bron: Yamaha.com)
Vakbondsvrijheid voor medewerkers
In het onlangs vernieuwde mensenrechtenbeleid besteedde Yamaha ook aandacht aan het onderwerp vrijheid van vereniging. Er stond zwart-op-wit dat werknemers het recht hebben zich aan te sluiten bij een vakbond of vanuit een fabriek of kantoor met medewerkers een overlegorgaan kunnen starten. In het ketenbeleid, dus de eisen die Yamaha aan zijn leveranciers stelde, stond het recht van arbeiders om zich te organiseren helaas nog niet vermeld.
Op dat punt kon het bedrijf zich nog verbeteren. Op het vlak van discriminatiebestrijding maakte Yamaha op ons een integere en pro-actieve indruk. Het bedrijf liet zijn personeel in richtlijnen weten dat elke vorm van discriminatie op basis van ras, geslacht, godsdienst, taal of etnische achtergrond niet zou worden getolereerd.
Ook maakte het Japanse concern zich sterk voor meer vrouwen in de top van het bedrijf. Zo moest na 2020 17% van alle managersfuncties door een vrouw worden bekleed. Misschien lijkt dit aan de lage kant maar afgezet tegen andere Japanse bedrijven doet Yamaha het goed: in Japan werden maar 8 van de 100 managersbanen door een vrouw vervuld. In Nederland lag dit cijfer op 29%, net onder het Europese gemiddelde van 33%. Dat Yamaha het relatief goed deed blijkt uit de opname in de MSCI Japan Empowering Women Index, een index van beursgenoteerde Japanse bedrijven die zich inzetten voor de rechten van vrouwen.
Yamaha neemt verantwoordelijkheid
En hoe ging Yamaha om met het betalen van belasting? In het fiscaal beleid lazen we dat Yamaha ‘betaalt wat het aan belasting moet betalen om zijn sociale verantwoordelijkheid te nemen’. Deze houding kwamen we ook tegen bij het Japanse camerabedrijf Canon. Maar Yamaha gaat nog een stapje verder. In het belastingbeleid lazen we dat het bedrijf rekening houdt met de richtlijnen van het OESO. Deze zeer correcte aanvulling waren we bij andere onderzochte bedrijven nog niet vaak tegengekomen.
Al met al was de conclusie van ons onderzoek in 2020 dus positief. De min voor de verhouding tussen gecertificeerde en niet-gecertificeerde houtinkoop werd ruimschoots gecompenseerd door Yamaha’s bijdrage aan de aanplant van bossen op Java en in Tanzania. Bovendien reageerde het bedrijf snel en open op onze vragen. Dat laatste maken we ook wel anders mee bij het onderzoeken van Aziatische bedrijven.
Goedgekeurd/Afgekeurd
In deze rubriek staan we stil bij bedrijven die zijn goed- of afgekeurd. Bedrijven die zijn goedgekeurd krijgen een plekje in het ASN Beleggingsuniversum, een lijst met meer dan 300 bedrijven.
Goedkeuren en afkeuren van bedrijven, doet ASN Bank dat zelf?
Beginnen met beleggen?
Dat kan bij ASN Bank. Wij helpen je graag op weg. Lees hier meer over beginnen met beleggen.
Let op: Met beleggen loop je risico en maak je kosten. Je kunt je inleg of een deel daarvan verliezen.
Dit artikel is gepubliceerd op 30 oktober 2020.
Yamaha voor de cijferaars
Maakt Yamaha alleen muziekinstrumenten? Nee, het maakt ook audioapparatuur voor consumenten en professionele gebruikers. Toch voert de instrumententak de boventoon: muziekinstrumenten waren goed voor 65%* van de omzet, audio- en studioapparatuur droegen 27% bij en de resterende 8% verdiende het bedrijf met een bonte verzameling activiteiten (onder meer de productie van houten dashboard voor luxe auto’s).
* = omzet over boekjaar 2019
Grote namen, grote marktaandelen
Hoeveel muzikanten spelen op of met een Yamaha? Uit eigen marktaandeelcijfers blijkt dat de Japanners wereldwijd een behoorlijke partij meeblazen. Met instrumenten als trompet, hobo en klarinet staat het marktaandeel op 32%, voor piano’s op 38% en voor synthesizers en keyboards zelfs op 54%. Grote namen als Stevie Wonder, John Legend, Elton John en Paul McCartney spelen op piano’s en synthesizers van Yamaha. Ook al loopt het bedrijf daarmee niet te koop.