Zat je vroeger achterin het scheikundelokaal? Dan kan deze opfriscursus van pas komen. Waterstof is het lichtste, kleinste en meest voorkomende element in het heelal. In die ingewikkelde scheikundetabel staat waterstof helemaal linksbovenaan, geschreven als H. Waterstofgas zit in water (het is de H2 in H2O). Met een flinke hoeveelheid elektriciteit kun je water splitsen in waterstof en zuurstof, dit heet elektrolyse. Nel doet dat in het groot met de elektrolyse-installaties die ze fabriceert.
Energiedrager is nog geen energiebron
Er is de laatste tijd veel te doen rond waterstof. In bespiegelingen over onze aardgasloze energiemix wordt waterstof regelmatig genoemd als het ontbrekende puzzelstukje. Wat nog wel eens wordt vergeten is dat waterstof een energiedrager is en dus nog een energiebron nodig heeft.
De energiebron bepaalt uiteindelijk hoe schoon de waterstof is. Op dit moment wordt 80% van de in Nederland geproduceerde waterstof van aardgas gemaakt. De CO2 die vrijkomt bij de productie van 'grijze waterstof' vertegenwoordigt maar liefst 8% van de totale CO2 die we als land uitstoten. Die uitstoot is er niet als waterstof met wind- of zonne-energie wordt geproduceerd, de zogenaamde 'groene waterstof'. Goed om te weten: het Noorse waterstofbedrijf Nel is wereldwijd de grootste aanbieder van installaties die groene waterstof maken.
Bron: Milieucentraal
Nel blij met Europees klimaatplan
Op het hoofdkantoor van Nel ASA (ASA is Noors voor Naamloze Vennootschap) in Oslo is enthousiast gereageerd op het nieuwe Europese klimaatplan Fit for 55. In het plan met maatregelen om de uitstoot van CO2 in 2030 met 55% te verminderen kwam het woord waterstof veelvuldig voor.
Zo wil Eurocommissaris Frans Timmermans dat in EU-landen minstens de helft van de installaties die waterstof uit aardgas halen vervangen door een CO2-neutrale installatie. Van deze zogenaamde elektrolysemachines heeft Nel er door de jaren heen al 3.500 gebouwd en verkocht.
Volgens de rekenaars van het Noorse bedrijf komt dit plan (dat overigens nog niet is goedgekeurd) neer op het plaatsen van 16.500 nieuwe installaties voor 2030. En er was meer goed nieuws. In 2030 moet op grote Europese snelwegen om de 150 kilometer een punt zijn waar waterstof getankt kan worden. En ook hier heeft Nel ruime ervaring. Door de jaren heen heeft Nel al in 13 landen zo’n 110 waterstofopslagtanks en pompunits neergezet waar vrachtwagenchauffeurs, buschauffeurs en automobilisten hun waterstoftank kunnen vullen.
Waterstof in Nederland
In Nederland rijden een kleine honderd bussen al op waterstof. Maar hoe groot is de kans dat we in de nabije toekomst allemaal op waterstof rijden? In de ogen van onze duurzaamheidsexpert Piet Sprengers is die kans klein: ‘Grote merken als Mercedes, Volkswagen, Ford en Nissan hebben al aangegeven weinig kansen te zien voor waterstofauto’s. Je kunt zeggen dat de elektrische auto die race heeft gewonnen.’
Sprengers ziet meer mogelijkheden in groene waterstof voor verwarming van lastig te isoleren huizen in onder meer historische stadscentra en vooral in industriële toepassingen: ‘Ik word heel enthousiast van het idee dat Tata Steel in IJmuiden overweegt om kolen in te ruilen voor groene waterstof. Die ontwikkeling gaan we op de voet volgen.’
Bron: presentatie tweede kwartaal Nel ASA
Nel duurzaam onderzocht
Onze duurzaamheidsonderzoekers keken deze zomer kritisch naar het Noorse waterstofbedrijf. Naar interne beleidsstukken, naar het dit jaar voor het eerst verschenen duurzaamheidsverslag en naar mogelijke controverses.
Wat onze onderzoekers direct opviel was het geringe aantal medewerkers: nog geen 400 medewerkers verdeeld over 5 vestigingen in 4 landen (zie afbeelding). De verklaring is dat Nel bij de fabricage van elektrolysemachines gebruikmaakt van robots. Met het oog op de landen waar Nel actief is en het hoge kennisniveau dat medewerkers in het algemeen moeten hebben is de kans dat zij geen leefbaar loon ontvangen verwaarloosbaar klein.
Bron: jaarverslag 2020 Nel ASA
Een mix van goed en voldoende
In het duurzaamheidsrapport scoort Nel op de meeste onderdelen voldoende en op sommige punten goed. Zo waren onze onderzoekers enthousiast over de gelijke verdeling van mannen en vrouwen in de Raad van Bestuur. Ook de dit jaar ingevoerde gedragscode (de normen en waarden die medewerkers moeten naleven) voldeed aan onze verwachting: er wordt uitgebreid stilgestaan bij de thema’s bestuur, mensenrechten, milieu en de eisen waar leveranciers aan moeten voldoen. Tenslotte is er ook een procedure voor klokkenluiders.
Nel levert met zijn producten een belangrijke bijdrage aan het verlagen van de wereldwijde CO2-uitstoot. Dit betekent echter niet dat alles wat het bedrijf doet groen is: bij de productie van machines komen CO2 en andere milieubelastende stoffen vrij. In het recente duurzaamheidsverslag is Nel helder over de doelstelling op dit vlak: ‘de CO2-voetafdruk en het waterverbruik per eindproduct moet jaarlijks omlaag.’ We waarderen het voornemen van het bedrijf om dit jaar directe doelen en maatstaven in te voeren maar vinden de rapportage en het beleid op dit moment qua omvang beperkt .
Hoe staat Nel er financieel voor?
We hebben het nog niet gehad over de financiële positie van het bedrijf. Nel is een kapitaalintensief bedrijf dat veel geld investeert in hightech machines die elektrolysemachines fabriceren. De vraag naar deze producten stijgt maar is nog niet op een niveau dat het bedrijf onderaan de streep winst maakt. Daar staat tegenover dat de Noren hun productiecapaciteit het afgelopen jaar flink uitgebreid hebben.
Zo werd deze zomer een bijna volledig met robots uitgeruste elektrolysemachinefabriek in Herøya (een plaats op twee uur rijden ten zuiden van Oslo) geopend. Tijdens de presentatie van de tweedekwartaalcijfers voorspelde CEO Jon André Løkke dat de elektrolysemachine die deze fabriek maakt een ‘gamechanger’ gaat worden in de wereldwijde productie van groene waterstof. Op basis van de positieve vooruitzichten voor de elektrolysemarkt en het zeer gezond groeiende orderboek heeft de fondsbeheerder van het ASN Duurzaam Aandelenfonds het in juli aangedurfd een pakket Nel-aandelen aan te schaffen. Daarmee is Nel het enige waterstofbedrijf in een aandelenportefeuille van een ASN-beleggingsfonds.
Meer informatie over waterstof
- 15 dingen die je moet weten over waterstof (TNO)
- Deltaplan waterstof (video 45 minuten – Tegenlicht/VPRO)
- Groene waterstof brengt elektriciteit en gas samen (TU Delft)
| Opgericht in 1927 |
| Aantal medewerkers: 376 |
| CEO: Jon André Løkke |
| Beursnotering: Oslo |
| Bedrijfsresultaat: € 62 miljoen (2020) |
| In Nederland: geen vestiging |
| Status: Goedgekeurd |
Goedgekeurd/Afgekeurd
In deze rubriek staan we stil bij bedrijven die zijn goed- of afgekeurd. Bedrijven die zijn goedgekeurd krijgen een plekje in het ASN Beleggingsuniversum, een lijst met meer dan 300 bedrijven.
Goedkeuren en afkeuren van bedrijven, doet ASN Bank dat zelf?
Meer weten over beleggen
Dit artikel is gepubliceerd op 27 augustus 2021.
