Ik zeg het liever te vaak dan te weinig. Onze fondsen zijn donkergroen en voldoen wel aan de donkergroene definitie die in 2021 is ingevoerd. Dat komt omdat we ons eigen duurzaamheidsbeleid hanteren. Daarin is geen plek voor de fossiele industrie, wapenproductie en bedrijven die slecht omgaan met mensen of dieren.

Ons eigen, kleine onderzoek: resultaten net zo schokkend

Tijdens ons jaarlijkse evenement voor duurzame beleggers refereerde ik al aan onze eigen analyse. In oktober en november maakte een aantal van mijn collega’s een analyse van de zogenaamd duurzame beleggingen van de grootste fondsaanbieders van Nederland. De resultaten zijn ronduit schokkend.

Voor ieder fonds dat als duurzaam wordt gepresenteerd onderzochten we de tien bedrijven waarin het meeste geld wordt belegd. Dat resulteerde in een lijst met 131 bedrijven. De conclusies:

• Acht bedrijven zijn actief in de olie- en gasindustrie, waaronder de Amerikaanse oliegigant Exxon Mobil.

• Elf bedrijven tasten dierenrechten aan, bijvoorbeeld door niet-noodzakelijke dierproeven te verrichten, bij te dragen aan ontbossing of bont te gebruiken, zoals Louis Vuitton.

• Tien bedrijven produceren wapens of wapenonderdelen.

• Vijf bedrijven hebben contracten met de defensie-industrie.

• En nog eens vijfentwintig bedrijven zijn financiële instellingen die zelf investeren in niet-duurzame sectoren zoals de fossiele industrie.

• De slotconclusie? 75 procent van de 131 bedrijven zou niet aan de minimale duurzaamheidseisen van ASN voldoen.

Is onze duurzaamheidsopvatting dan zo rigide?

Volgens mij niet. Een fonds dat het aandeel Exxon Mobil een prominente plek geeft in haar portefeuille en zich duurzaam noemt – dat is geen twijfelgeval, dan misbruik je de term duurzaamheid puur uit commercieel belang. En zo zijn er helaas nog veel meer voorbeelden.

Ook wij blijven volop leren

Natuurlijk verstaat niet iedereen hetzelfde onder een duurzame investering. Duurzaamheid is geen beschermde term en gaat niet alleen over CO₂-uitstoot. Tesla levert bijvoorbeeld een positieve bijdrage aan de energietransitie, maar eigenaar en nieuwe Twitter-baas Elon Musk heeft weinig op met arbeidsomstandigheden en vakbondsvrijheid. Wat ASN betreft kun je een gebrek aan mensenrechten niet wegstrepen tegen een positieve bijdrage aan het klimaat. Wij bieden daarom geen fondsen aan met aandelen Tesla.

Dit voorbeeld illustreert dat onderscheid maken tussen duurzaam- en niet-duurzaam complex kan zijn, en soms tot nieuwe inzichten leidt. Ook wij blijven volop leren. Zo werd Tesla in eerste instantie wel goedgekeurd, juist vanwege de voortrekkersrol van het bedrijf in de markt voor elektrische auto’s.

Duurzame impact of een groen label

De complexiteit achter de term duurzaamheid zorgt ervoor dat aanbieders een fonds makkelijk als duurzaam kunnen verkopen, zonder dat het beleggingsbeleid gericht is op echte duurzame verandering. Dat ondermijnt het vertrouwen van beleggers en de samenleving. Klanten moeten ervan op aankunnen dat als een aanbieder het woord duurzaam gebruikt, er ook sprake is van een duurzaam product.

Door geld de goede kant op te sturen kan de financiële sector grote duurzame impact maken, Dat geloof ik oprecht. Duurzaamheid betekent voor ons bankieren met respect voor mens, dier en natuur, rekening houdend met de belangen van volgende generaties. Zo complex is dat niet. Dus mijn vraag aan andere fondsaanbieders is: waar kiezen we voor? Maken we duurzame impact, of blijft het bij een groen label?

Arie Koornneef is directeur van ASN Bank, onderdeel van de Volksbank. ASN Bank biedt de duurzame beleggingsfondsen van ASN Impact Investors aan. Waaronder het in 1993 opgerichte ASN Duurzaam Aandelenfonds, het eerste beursgenoteerde duurzame beleggingsfonds in Nederland.