Om de klimaatopwarming af te remmen - en de Parijs-afspraken (maximaal 1,5 tot 2 graad Celcius opwarming) te halen - is het belangrijk dat we wereldwijd overstappen naar natuurlijke energiebronnen. Zonne-energie is de meest toegankelijke vorm. Steeds meer woningeigenaren doen mee.
In 2021 telde Nederland meer dan 1,5 miljoen woningen voorzien van zonnepanelen, gelijk aan 1 op de 5 woningen. Volgens de Telegraaf hebben we gemeten per inwoner de meeste zonnepanelen van Europa. De Volkskrant noemt ook de investeringen van bedrijven in zonnepanelen als een belangrijke verklaring voor de stijging.
Hoe kijkt ASN Bank naar zonne-energie?
Het zal je niet verbazen, ook ASN investeert in zonne-energie. In ons beleidsstuk (pdf, 32 pagina’s) over duurzame energie staat het uitgangspunt dat we daarbij hanteren: ‘we vinden het belangrijk dat de opwekking van zonne-energie in balans is met de belangen van mens en natuur.’ In de praktijk betekent dit dat we bij een mogelijke financiering van een zonnepark (op land of op water) vooraf kritisch kijken naar de gevolgen voor de leefomgeving van dieren, planten en mensen. In de tabel hieronder kun je zien wat we wel en niet financieren. En ook dat we een groot voorstander zijn van zonnepanelen op daken (A) en zonneparken met respect voor de biodiversiteit (B).
Van brandend zand naar silicium
Helaas zitten er aan zonne-energie ook schaduwkanten. De zonnecellen (de vierkantjes in een zonnepaneel) zijn gemaakt van silicium, dat weer gemaakt is van zand. Om van zand silicium te maken heb je een oven nodig met een warmte van 3.000 graden Celcius of meer. Dit gaat gepaard met de nodige CO2- uitstoot en deze uitstoot is nog groter als de energie afkomstig is uit een kolengestookte elektriciteitscentrale.
Een andere schaduwkant is dat bij de productie van zonnepanelen gebruik wordt gemaakt van schaarse mineralen als nikkel, koper en zilver. Deze ‘conflictmineralen’ worden dikwijls onder slechte arbeidsomstandigheden in mijnen naar boven gehaald, soms zelfs door kinderen. Voor producenten en investeerders is het vaak moeilijk om dit soort misstanden naar boven te krijgen.
Chinese misstanden
Volgens het Australische en Britse onderzoek, dat los van elkaar plaatsvond, zijn er sterke aanwijzingen dat de Chinese overheid Oeigoeren en andere minderheden dwingt om dit vaak zware werk te verrichten.
Kritische media staan regelmatig stil bij de mensonterende omstandigheden waarin Oeigoeren in Xinjiang wonen en werken. Deze provincie is 38 maal zo groot is als Nederland.
Met de genoemde onderzoeken in het achterhoofd keek onze duurzaamheidsonderzoekers nog eens kritisch naar SunPower en First Solar: twee Amerikaanse beursgenoteerde fabrikanten van zonnepanelen met hun eigen normen en waarden.
Afgekeurd: SunPower
SunPower, gevestigd in San Jose - de op twee na grootste stad van Californië -, koopt zijn onderdelen en panelen niet in Xinjiang maar in Singapore. Ook positief is dat SunPower samen met branchegenoten, energiebedrijven en autofabrikant Tesla begin 2022 samen een 'pledge' hebben ondertekend. In deze belofte doen zij een oproep voor meer transparantie over de herkomst van technische onderdelen om zo tot een slaafvrije toeleveringsketen te komen. Met potlood noteerden we een kleine plus.
Gaat Mexicaans bos plaatsmaken voor zonnepark?
Maar helaas zette een andere casus onze goedkeuring van SunPower op losse schroeven. Een 100%-dochterbedrijf is van plan om voor de aanleg van een groot zonnepark maar liefst 600 hectare bos te kappen, bij elkaar meer dan 800 voetbalvelden. Het bos bevind zich in Yucatan, een Mexicaans schiereiland. Vertegenwoordigers van de lokale Maya-gemeenschap, die deels in het bos leven, zijn naar de rechter gestapt. We volgen deze langlopende rechtszaak, waarin nog geen beslissing is gevallen, met grote belangstelling.
Het Mexicaanse schiereiland Yucatan is een veelbezochte regio vanwege de eeuwenoude Maya-pyramides.
Foto: José Andrés Pacheco Cortes
We hebben SunPower in 2022 met drie e-mails om opheldering gevraagd. Destijds nam het bedrijf niet de moeite om onze vragen te beantwoorden. Het voornemen om bos te kappen voor de aanleg van een zonnepark was voor ons reden om het bedrijf uit de lijst met goedgekeurde aandelen te schrappen.
Goedgekeurd: First Solar
Geschiedenis van First Solar
In 1997 rolde het eerste zonnepaneel uit zijn proefmachine in Arizona. Het trok direct de aandacht van John Walton: durfinvesteerder en zoon van Walmart-oprichter Sam Walton. In 1999 kocht hij zich in en veranderde hij de naam naar First Solar.
Niet in Xinjiang
Terug naar het heden. In het eerder genoemde Britse onderzoeksrapport kwamen we de naam First Solar meerdere malen tegen. Gelukkig in een positieve context: de Universiteit van Sheffield noemde de fabrikant uit Arizona als een van de weinige bedrijven die geen polysilicium uit Xinjiang gebruikt. Om de eenvoudige reden dat het bedrijf met andere grondstoffen werkt.
Vakbondslidmaatschap toegestaan?
Onze duurzaamheidsonderzoeker keek extra kritisch naar beleid waarin eventuele vakbondsvrijheid voor het personeel staat omschreven. We waren blij om te lezen dat First Solar vakbondsvrijheid respecteert en dat de 6.400 medewerkers in onder meer de VS, Vietnam en Maleisië zich dus mogen aansluiten bij een vakbond.
Een Maleisische productiemedewerkerster in actie, foto: First Solar
Tenslotte hebben we ook stilgestaan bij de stappen die First Solar neemt om vervuiling tegen te gaan. In het productieproces wordt namelijk gebruik gemaakt van giftige stoffen. Het is goed om te zien dat in de verschillende fabrieken het afvalwater eerst wordt gefilterd en vervolgens wordt gecontroleerd op giftige stoffen. Blijkt een waarde te hoog dan wordt het water nog een keer gefilterd.
Lichtpuntjes in de geschiedenis van zonnepanelen
1917 - Albert Einstein legt in een lijvig document uit dat zonnestralen eigenlijk pakketjes zijn met elektromagnetische kracht.
1941 – Een ingenieur in dienst van het Amerikaanse telefoonbedrijf Bell, vraagt patent aan voor de eerste zonnecel op basis van silicium.
1954 – Bell brengt het eerste zonnepaneel op de markt.
1960 – In Londen rijdt de eerste auto aangedreven door zonne-energie.
1979 – De Amerikaanse President Jimmy Carter legt zonnepanelen op het dak van het Witte Huis. Zijn opvolger Ronald Reagan haalt ze een paar jaar later weer weg.
1980 – In het Noord-Hollandse Castricum wordt het eerste Nederlandse woonhuis voorzien van zonnepanelen (64 in totaal).
Goedgekeurd/Afgekeurd
In deze rubriek staan we stil bij bedrijven die zijn goed- of afgekeurd. Bedrijven die zijn goedgekeurd krijgen een plekje in het ASN Beleggingsuniversum, een lijst met meer dan 300 bedrijven.
Goedkeuren en afkeuren van bedrijven, doet ASN Bank dat zelf?
Duurzaam beleggen bij ASN Bank
Van plan om te starten met beleggen? Dit kan al vanaf € 20 per maand. Lees onze tips om een goede start te maken.
Let op: Met beleggen loop je risico en maak je kosten. Je kunt je inleg of een deel daarvan verliezen.
Dit artikel is op 8 juli 2022 gepubliceerd.
SunPower in Nederland
Sinds augustus 2020 staat het door ons afgekeurde Amerikaanse bedrijf SunPower geheel los van het in Nederland verkrijgbare merk SunPower. Het Nederlandse SunPower is onderdeel van het in Singapore gevestigde Maxeon. Het Nederlandse SunPower heeft dus niets te maken met de hierboven geschetste Mexicaanse casus.