De vraag of financiële instellingen moeten investeren in een kolencentrale of een windmolenpark, werd vroeger vooral beantwoord vanuit het te behalen rendement. De vraag is echter of die rendementen wel kloppen op de langere termijn. Wat als de belasting per uitgestoten kiloton CO2 vertienvoudigd wordt, zoals zou moeten? Wat als de politiek besluit dat kolencentrales moeten sluiten en er gigantische kapitaalvernietiging plaatsvindt? Het antwoord is dan ineens afhankelijk van de politieke wil om klimaatafspraken om te zetten in hard beleid.
Met die politieke wil schiet het tot nu toe echter niet echt op. Je kunt dan als financiële instelling zeggen: dat klimaat is mijn probleem niet. Of je neemt je eigen verantwoordelijkheid.
In 2030 klimaatneutraal
Als ASN Bank hebben wij voor het laatste gekozen. Ons uitgangspunt is dat we een bijdrage willen leveren aan de oplossing van het klimaatprobleem. We hebben ons daarbij niet laten inperken door de haalbaarheid. We hebben ons afgevraagd wat nodig is om de in Parijs gemaakte afspraken te behalen en zijn vandaar uit gaan terugrekenen.
Toen de wetenschap zei dat de wereld in 2020 haar emissiepiek van CO2 moet bereiken – die daarna zeer snel en sterk moet verminderen – hebben wij gezegd dat we al in 2030 klimaatneutraal willen zijn. Dat betekent onder meer: geen investeringen en beleggingen meer in fossiel of bedrijven die veel broeikasgassen uitstoten.
In 2014 hadden we ons doel voor 45 procent bereikt, in 2015 voor 66 procent en vorig jaar kwamen we uit op 72 procent. We investeren, financieren en beleggen dus op basis van wat nodig is, niet op basis van wat haalbaar is. Want als je het over haalbaarheid hebt, heb je het alleen over de belangen van de huidige generatie. Niet over de belangen van de toekomstige generatie.
CO2-footprint meten
De grote vraag waar we vanaf het begin mee worstelden was: hoe meet je dat? Hoe weet je hoe groot de impact van jouw investeringen op het klimaat zijn? Hoe kun je als financiële instelling de carbon footprint van jouw investeringen en beleggingen uitrekenen?
Eigenlijk moet je dan niet in euro’s, maar in kiloton CO2 rekenen. Wij zijn dat in 2007 voor het ASN Duurzaam Aandelenfonds gaan doen en in 2014 voor alle financieringen en beleggingen. Maar als we dat als enige bank doen, is de impact gering. Daarom hebben in 2015 elf Nederlandse financiële instellingen het Platform Carbon Accounting Financials (PCAF) opgericht. Daar zitten grote pensioenbeheerders en fondsen bij als APG, PGGM en MN en grote banken als ABN AMRO en ons moederbedrijf de Volksbank.
Doel is om eind 2017 een methode te hebben ontwikkeld waarmee de klimaatimpact van investeringen en financieringen wordt gemeten. De CO2-footprint van hypotheken, staatsobligaties, aandelen, vastgoedbeleggingen, leningen en andere financieringsvormen.
CO2-rekening naar nul
Daar zijn we al een heel eind mee. Als je bijvoorbeeld voor 10 procent belegt in een kantoor of bedrijfspand, waarvan je weet hoeveel CO2 het uitstoot, dan komt die uitstoot voor 10 procent op jouw carbon rekening te staan. Als het kantoor overstapt op zonnepanelen of beter wordt geïsoleerd, vermindert de CO2-emissie. Dat kun je per investering bekijken en berekenen.
De vergaarde expertise willen we niet voor onszelf houden, maar delen met de hele financiële wereld. De methodes die we ontwikkelen zijn voor iedereen via open source beschikbaar. Zo kan iedereen hierover meedenken. Door te delen willen we de impact van deze methodiek steeds blijven vergroten.
Tweetrapsraket
Maar met alleen meten zijn we er niet. Daarna moeten er keuzes gemaakt worden. De financiële instellingen bepalen zelf welke doelen ze stellen. Dat is de volgende stap van een tweetrapsraket. Als je meet hoe groot je CO2-footprint is, kun je daarna ook gaan nadenken hoe je die kunt verminderen.
Niet meer beleggen of investeren in fossiel is al een hele simpele stap. Als financiële instellingen erin slagen uiteindelijk de juiste doelstellingen te formuleren en daar echt naar handelen, dan kunnen zij een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie die zo hard nodig is. Laten we niet vergeten dat zij met al die miljarden investeringsgeld een heel grote beweging kunnen veroorzaken. Als ze maar willen.
Piet Sprengers, hoofd Duurzaamheidsbeleid & -Onderzoek bij ASN Bank, schreef dit stuk naar aanleiding van een serie avonden door NRC Live over de Energietransitie. Het verscheen eerder op de website van NRC Live.
