Als duurzame bank dragen we bij aan de bescherming en verbetering van biodiversiteit. Dat is hard nodig, want de biodiversiteit in ons land is de afgelopen jaren hard achteruitgegaan. Dat komt onder andere door de slechte kwaliteit van onze sloten, beekjes en andere wateren. Een goede waterkwaliteit is belangrijk voor dier, natuur en mens. Daarom willen we bijdragen aan het verbeteren van onze wateren. Maar dat kunnen we niet alleen. Henk de Ligt, coördinator partnerships bij ASN Bank, vertelt hoe wij met onze partners Natuur & Milieu en Stichting de Noordzee werken aan schoon en rijk water.
Waarom is de kwaliteit van ons water zo belangrijk?
‘Als je in een waterland woont, en je hebt geen schoon water, dan is dat een probleem voor de gezondheid van mensen én van de natuur. Op dit moment is 80% van ons oppervlaktewater van matige tot slechte kwaliteit. Dat is funest voor planten en dieren die in en rond het water leven, waardoor de biodiversiteit in ons land achteruitgaat. Daar hebben wij zelf ook last van. Het voedsel dat we eten, het water dat we drinken: zonder biodiversiteit zouden ze er veel minder of veel slechter van kwaliteit zijn.’
Hoe komt het dat onze waterkwaliteit zo slecht is?
‘Er zijn verschillende factoren die leiden tot die slechte waterkwaliteit. Een teveel aan chemische bestrijdingsmiddelen in het water bijvoorbeeld, afkomstig van de landbouw. Of een teveel aan medicijnresten. Beiden zijn een bedreiging voor het leven in en rond het water. Daarnaast komen er door overbemesting in boerengebieden te veel voedingsstoffen (nutriënten) in ons water terecht, wat zorgt voor een enorme groei aan algen en kroos. Hierdoor verstikt het water. En in de stedelijke gebieden is er het risico op overstroming van riolen. Door klimaatverandering hebben we steeds meer hoosbuien in ons land. De riolen kunnen dat niet aan, en lopen over. Dit rioolwater komt vervolgens terecht in de grachten en vaarten. Al deze factoren samen leiden tot die 80% matige tot slechte waterkwaliteit. En daarmee tot een achteruitgang van de biodiversiteit.’
Henk de Ligt, coördinator partnerships bij ASN Bank
Dat geldt ook voor de Noordzee
‘Het oppervlaktewater is inderdaad niet het enige water dat in Nederland zorgen baart. Ook het water in de Noordzee is belangrijk. Helaas is de biodiversiteit daar ook hard achteruitgegaan. Waar we vroeger nog natuurlijke oesterriffen in de Noordzee hadden, die veel zeeleven aantrokken, is onze zeebodem nu een soort woestijn geworden. Veel leven is verdwenen en de zee is niet meer zo rijk aan natuur.’
Gelukkig kunnen we iets aan die slechte waterkwaliteit doen
‘Absoluut. Er zijn genoeg maatregelen die we kunnen nemen. Als land móeten we die slechte kwaliteit ook aanpakken. Er is vanuit de Europese Unie een richtlijn rondom de kwaliteit van oppervlaktewater opgesteld, waar Nederland in 2027 aan moet voldoen. Niet gek als je bedenkt dat wij het vieste water van Europa hebben. Maar zover zijn we nog lang niet. Het is dus noodzakelijk dat er iets gebeurt. Als bank werken we daarom samen met Natuur & Milieu en Stichting de Noordzee aan twee mooie projecten om de kwaliteit van water in Nederland te verbeteren en biodiversiteit te herstellen.’
Hoe werkt ASN Bank met Natuur & Milieu aan de kwaliteit van water?
‘Samen met Natuur & Milieu en aangesloten waterschappen voeren we al 4 jaar het burgeronderzoek ‘Vang de watermonsters’ uit. We roepen zoveel mogelijk mensen op om een watermonster te nemen van een sloot, vaart of plas bij ze in buurt. Dat wordt geanalyseerd door een professionele partij. En al 4 jaar blijkt uit dit onderzoek dat de kwaliteit van ons oppervlaktewater ver beneden peil is. Zo weten we dus dat maar 20% van ons water van goede kwaliteit is. Met dit project willen we mensen, waaronder ook vele ASN-klanten, activeren en bewust maken van de staat van ons water. ASN Bank financiert diverse waterschappen en dit project is dus ook daarom interessant.’
Voor het project 'Vang de watermonsters' nemen mensen een monster van water in de buurt.
En met Stichting De Noordzee?
‘Sinds 2017 werken we samen aan het programma De Rijke Noordzee. We wisten destijds al dat het aantal windparken op zee fors zou gaan toenemen de komende jaren: niet persé goed voor de dieren en de natuur. Maar omdat die parken bijdragen aan een beter klimaat, en dus hard nodig zijn, grijpen we ze met Stichting De Noordzee juist aan als kans voor natuurbescherming en -ontwikkeling. Als financier van windparken op zee is dat ook van de bank van belang. Met Stichting de Noordzee denken we er bijvoorbeeld over na hoe het bouwen van de parken zo min mogelijk geluidsoverlast voor bruinvissen en verstoringen voor vogels oplevert. Bijvoorbeeld met een bellenscherm dat luchtbelletjes vanaf de bodem omhoog blaast en zo een deel van het geluid tegenhoudt, en een radardetectiesysteem dat vogels signaleert en de wieken stilzet. Allebei maatregelen die natuurbeschermend zijn. En met het plaatsen van oestertafels rondom de windpalen, waardoor een rif kan ontstaan dat weer andere zeedieren en daarmee biodiversiteit aantrekt, werken we tegelijkertijd aan natuurontwikkeling.’
Wat kan er nog meer worden gedaan om de kwaliteit van ons water te verbeteren?
‘We moeten ons water beschermen. Straks is misschien zo’n 10% van de oppervlakte van de Noordzee windpark, waar niet gevist mag worden. Daar kan de biodiversiteit snel weer opbloeien. Dat zag je ook gebeuren in de Tweede Wereldoorlog toen er niet gevist kon worden door zeemijnen. Als we (delen van) zeeën en oceanen beschermd gebied maken, kan het zeeleven daar weer floreren. Gelukkig komt er al het een en ander in beweging: onlangs bepaalden de Verenigde Naties dat 30% van de oceanen beschermd moet worden. Daarnaast moeten we kijken naar andere bedrijvigheid op zee: gasboringen, defensie, pijpleidingen, vaarroutes. Als iedereen zich bewust wordt van het belang van goed en rijk water, kunnen we met elkaar een balans vinden om ook deze activiteiten zo natuurinclusief mogelijk in te richten.’
Is meer bewustzijn van de kwaliteit van ons water de oplossing?
‘De oplossing voor een betere waterkwaliteit is dat we de problemen die er zijn écht erkennen en daadwerkelijk maatregelen nemen. Eigenlijk weet iedereen in Nederland, van natuurorganisaties tot de politiek, wat er met ons water aan de hand is. Het probleem is dat verandering een prijskaartje heeft én dat het een prijs vraagt van het bedrijfsleven, boeren, vissers en burgers. En dat maakt dat maatregelen vaak worden uitgesteld. Maar we moeten wel in beweging komen. Daar speelt de politiek een belangrijke rol in. Want uiteindelijk moeten we ons aan die Europese doelstellingen gaan houden. Die bepalen dat ons oppervlaktewater van góede kwaliteit moet zijn in 2027. Daar hebben we dus niet lang meer de tijd voor. Maar ik denk wel dat als de bewustwording die kant op gaat we met zijn allen een mooie slag gaan maken.’
Met De Rijke Noordzee plaatsen we oesters terug in onze Noordzee.
Waar ben je trots op?
‘Wat ik zelf heel mooi vind, is dat we als bank ook de politiek aanspreken. We hebben eind vorig jaar in een open brief het kabinet opgeroepen om natuurversterkend en -beschermend bouwen de minimale standaard te maken bij álle toekomstige windparken op zee. Daarvoor brachten we eerst een groot aantal financiers van windmolenparken bij ons op kantoor bij elkaar. Van grootbanken tot pensioenfondsen en verzekeraars. Die hebben zich allemaal achter onze oproep en die van Stg. De Noordzee aan het kabinet geschaard. Zo fungeert ASN Bank als aanjager in de financiële wereld.’
Hoe kijk je naar de toekomst van ons water?
‘Ik zie eerder kansen dan problemen om onze waterkwaliteit te verbeteren. Maar we moet wel durven omdenken en de ware prijs willen betalen. Dat geldt niet alleen voor de financiële sector, natuurorganisaties en de politiek, maar ook voor mensen met gevestigde belangen, zoals bedrijven, boeren en vissers. De dieren en de natuur gaan door schadelijke menselijke activiteiten misschien als eerste achteruit, maar uiteindelijk pakken we ook onszelf en onze gezondheid met een slechte waterkwaliteit. De aarde zal wel doordraaien. En de biodiversiteit zal ook zonder ons uiteindelijk een weg terugvinden. Laten we ervoor zorgen dat we het niet zover laten komen, zodat we ook zelf van alles kunnen blijven genieten.’
