Dat Microsoft een gewild aandeel is in duurzame portefeuilles lijkt op zich logisch. Afgezien van een stapel lege pizzadozen komen bij het ontwerpen van software ogenschijnlijk weinig vervuilende stoffen vrij. Bovendien heeft het bedrijf ambitieuze klimaatdoelen: in 2030 wil het met zijn activiteiten meer CO2-opnemen dan uitstoten en in 2050 moet alle Microsoft-uitstoot sinds de oprichting in 1975 zijn gecompenseerd. Dat gaat Microsoft onder meer bereiken door datacenters op duurzame stroom aan te sluiten en de dieselaggregaten van datacenters de komende 10 jaar te vervangen door waterstofaggregaten.
Klimaatboek Bill Gates
Ook Bill Gates, oprichter en tot 2000 hoogste baas van Microsoft, heeft zijn zinnen gezet op het verminderen van de wereldwijde CO2-uitstoot. In zijn boek Hoe we een klimaatramp kunnen vermijden, legt hij in 288 pagina’s uit welke stappen we tot 2050 moeten zetten om de huidige uitstoot van 51 miljard ton CO2 terug te brengen naar 0 (spoiler alert 1: volgens Gates past naast zonne- en windenergie ook kernenergie in de energiemix van de toekomst).
Microsoft past prima in een duurzame beleggingsportefeuille, zou je denken. Zeker als je de duurzame doelen van Microsoft en de nieuwe missie van Gates (die sinds 2020 overigens geen bestuursfunctie meer heeft maar nog wel advies geeft) in ogenschouw neemt. Toch kwamen onze duurzaamheidsonderzoekers tot een andere conclusie. Waarschijnlijk omdat we door een andere bril naar de techreus kijken.
Spoiler alert 2: wapens een no-go
Het argument om Microsoft af te keuren was snel gevonden. Op elke nieuwssite was eind 2018 te lezen dat Microsoft een order van het Amerikaanse leger had ontvangen. Een order van bijna 500 miljoen dollar voor de levering van 100.000 brillen. Het bleek te gaan om een, voor het leger, aangepaste versie van de augmented-reality-bril Hololens 2.
Een bril die ooit was ontworpen om levens te redden. Maar in de aangepaste versie voor het Amerikaanse leger precies het omgekeerde deed: levens nemen. Volgens een tech-journalist van de Amerikaanse zender CNBC hielp de bril soldaten om ‘dodelijker te zijn in gevechtssituaties’. Voor ons stond de gevechtsbril van Microsoft daarmee gelijk aan een wapen. En beleggen in wapens is voor ons een no-go.
Intern protest hoofdkantoor Microsoft
Ook voor sommige Microsoft-medewerkers was deze megabestelling een stap te ver. Een groep van 50 medewerkers schreef een brief aan Satya Nadella (CEO) en Brad Smith (president). Hierin riepen ze op om de bestelling terug te geven. ‘Wij weigeren om technologie te maken die gebruikt wordt in wapens en onderdrukking’, schreven ze op X.
Diezelfde Smith had al eerder aangegeven vierkant achter de levering van de gevechtsbrillen te staan. Op het blogkanaal van Microsoft schreef hij: ‘wij geloven in een sterke verdediging van de Verenigde Staten en daarbij past ook dat onze soldaten toegang hebben tot de beste technologie van het land, dus ook die van Microsoft.’ Tegelijkertijd kon hij ook begrip opbrengen voor werknemers die weigerden om voor dit soort projecten te werken; voor hen zou binnen Microsoft een andere klus worden gevonden.
Van paperclip naar gevechtsbril
Maar, wacht even. Hebben we het over hetzelfde bedrijf? Microsoft is toch de maker van saaie programma's als Excel en Word. Het bedrijf dat met de lancering van Windows 95 – in 1995 - de toepasselijke song Start me up van The Rolling Stones gebruikte. Ja dat bedrijf.
Na ruim 200 (!) overnames bleek de producent van bedrijfssoftware gemuteerd in een techreus die onder meer Xbox spelcomputers, tablets, laptops, internetdiensten, kunstmatige intelligentie (waarover straks meer) en geavanceerde brillen verkoopt.
‘Hé, dat gezicht herken ik’
Van de relatief nieuwe activiteiten van Microsoft keken we kritisch naar het gebruik van gezichtsherkenningssoftware op de beelden van beveiligingscamera’s in openbare ruimtes. Met name als die gekoppeld konden worden aan een database met persoonsgegevens.
Na de aanslagen van 11 september 2001 in New York ontstond er een grote vraag naar dit soort bewakingstechnologie. En door de toegenomen kennis van kunstmatige intelligentie en computerkracht wordt het koppelen van plaatjes en persoonsgegevens voor een groot deel door computers gedaan.
Tegenwoordig wordt deze technologie in China massaal gebruikt. Met behulp van camera’s, gezichtsherkenningssoftware, GPS-data en een grote database laat de Chinese overheid zijn burgers letterlijk in het gareel lopen. Steek je als Chinese burger bij een rood verkeerslicht toch even snel een zebrapad over dan riskeer je een boete en een aantekening op je social credit score. Heb je veel van dit soort strafpunten dan wordt je leven er een stuk moeilijker op.
Nog een reden om Microsoft af te keuren
Maar wat heeft Microsoft hiermee te maken, vraag je jezelf misschien af? Tijdens het duurzaamheidsonderzoek lazen we dat Microsoft Research Asia (een dochterbedrijf gevestigd in de grootste Chinese stad Shanghai) behulpzaam zou zijn geweest bij de ontwikkeling van Chinese gezichtsherkenningssoftware.
Uit een artikel van de gerenommeerde krant The Financial Times vernamen we dat onderzoekers van Microsoft Research Asia, hadden samengewerkt met de National University of Defense Technology, de Chinese militaire academie. Het ging specifiek over drie papers over kunstmatige intelligentie en gezichtsherkenning. Een bekende Nederlandse ethische hacker, Victor Gevers, liet in meerdere kritische berichten op X zien dat programmeurs van Microsoft geen moeite hadden om gegevens met hun Chinese collega’s te delen.
Bigbrotherpraktijken in Xinjiang
Onze verbazing werd groter toen duidelijk werd dat de gezichtsherkenningssoftware werd ingezet in de provincie Xinjiang, de provincie waar de Oeigoerse gemeenschap (een moslimminderheid) stelselmatig wordt onderdrukt. Dat kon dezelfde Victor Gevers afleiden uit een database waarin ruim 2,5 miljoen namen waren opgeslagen. Hierin stonden Chinezen gelabeld als Han-Chinees of Oeigoer. Naast de naam bevatte de database privacygevoelige informatie als ID-nummers, geslacht, huisadres, foto’s, gps-data en namen van bezochte locaties (zoals ‘moskee’, ‘restaurant’ of ‘internetcafé’).
Foto: al in 2014 werd er aandacht gevraagd voor de onderdrukking van Oeigoeren. bijvoorbeeld bij deze demonstratie in Den Haag
De onthulling werd groot nieuws op nieuwssites en social media. En de aandacht voor de onderdrukking en vervolging van deze minderheid laaide onlangs weer op na een protestactie door een aantal partijen in de Tweede Kamer. Een kamermeerderheid stemde eind februari voor een motie om de mensenrechtenschendingen tegen de Oeigoeren voortaan als genocide te betitelen.
Palestijnse gezichtsherkenning
Tijdens ons duurzaamheidsonderzoek kwam nog een andere casus met gezichtsherkenningssoftware naar boven. Dit keer bij Microsofts investeringsmaatschappij M12. Het bedrijf had voor 78 miljoen dollar aandelen gekocht in het Israëlische AnyVision, een bedrijf dat net als Microsoft ook actief is in de markt van gezichtsherkenningssoftware. Volgens nieuwssite CNBC werd de software gebruikt om Palestijnen te herkennen en op te pakken in de Westelijke Jordaanoever.
Microsoft nam de kwestie hoog op en vroeg een internationaal advocatenkantoor om de kwestie te onderzoeken. Uit het onderzoek bleek dat de software inderdaad werd gebruikt bij grenscontroles. Na het incident maakte Microsoft bekend geen aandelen meer te kopen in bedrijven die gezichtsherkenningssoftware maken. In onze ogen een goede maatregel.
Techreuzen boycotten Amerikaanse politiekorps
Een discussie over onethisch gebruik van gezichtsherkenningssoftware is in onze ogen belangrijk. We waren daarom blij om te zien dat de Amerikaanse techreuzen kritisch naar hun producten en afnemers keken. Zo besloten IBM, Amazon en ook Microsoft in de zomer van 2020 om voortaan geen gezichtsherkenningssoftware meer aan de Amerikaanse politie te verkopen.
ASN Bank gebruikt software van Microsoft
De gevechtsbril voor het Amerikaanse leger was voor ons de hoofdreden om niet in Microsoft te beleggen. Daarnaast stonden we kritisch tegenover de mogelijke uitwisseling van kennis met China. Vooral omdat die kennis waarschijnlijk werd gebruikt om het dagelijks leven van Oeigoeren te controleren.
Tegelijkertijd maken we als bedrijf wel gebruik van Microsofts software (de eerste versie van dit artikel schreef ik bijvoorbeeld in Word). Als afnemer toetsen we namelijk of de producten die we aanschaffen voldoen aan onze duurzaamheidscriteria. De kantoorsoftware van Microsoft voldoet op dit moment aan deze criteria. Als belegger kijken we breder, naar alle activiteiten van een bedrijf. Op dat vlak voldoet Microsoft niet.
Bill Gates voor dummies
William Henry Gates werd in 1955 in Seattle geboren. Zijn vader was een bekende advocaat, zijn moeder bestuurder bij een bank. Op zijn 20e richtte hij samen met Paul Allen Microsoft op.
De naam, Micro-soft (toen nog met streepje) kwam van Paul die met zijn grote baard de vader leek van de 3 jaar jongere Bill. Het idee van Gates om voor elke pc uitgerust met opstartsoftware van Microsoft een vergoeding van de PC-fabrikant te vragen, bleek een gouden greep.
Na 25 jaar wilde Bill andere dingen doen en stopte hij in 2000 als CEO van Microsoft. Tegenwoordig maakt Gates zich met zijn stichting sterk tegen armoede en ondervoeding. Ook steekt hij veel tijd en geld in de bouw van een nieuwe generatie kerncentrales.
Goedgekeurd/Afgekeurd
In deze rubriek staan we stil bij bedrijven die zijn goed- of afgekeurd. Bedrijven die zijn goedgekeurd krijgen een plekje in het ASN Beleggingsuniversum, een lijst met meer dan 300 bedrijven.
Goedkeuren en afkeuren van bedrijven, doet ASN Bank dat zelf?
Duurzaam beleggen bij ASN Bank
Van plan om te starten met beleggen? Dit kan al vanaf € 20 per maand. Lees onze tips om een goede start te maken.
Let op: Met beleggen loop je risico en maak je kosten. Je kunt je inleg of een deel daarvan verliezen.
Dit artikel is gepubliceerd op 8 maart 2021. Tekst: Iwan Oving
